تفاوت دستورالعمل با روش اجرایی
دستورالعمل کاری و روش اجرایی دو مفهوم کلیدی در مدیریت فرآیندها و سیستمهای کیفیت هستند. هرکدام از این مفاهیم نقش و کاربرد خاصی دارند که در ادامه توضیح داده شده است:
دستورالعمل کاری (Work Instruction):
دستورالعمل کاری یک سند نوشتهشده است که فرآیندها و وظایف را بهصورت دقیق و جزئی توضیح میدهد. این دستورالعملها برای کارکنانی که بهطور مستقیم در انجام وظایف روزانه دخیل هستند، تهیه میشود و مراحل کار را به تفصیل توضیح میدهد.
بخشهای تشکیلدهنده دستورالعمل کاری:
- عنوان: نام دستورالعمل و شماره شناسه.
- هدف: توضیح هدف از انجام کار.
- دامنه کاربرد: محدوده کاربرد دستورالعمل.
- مسئولیتها: مشخص کردن مسئولیتها و نقشها.
- مراحل اجرایی: شرح دقیق مراحل انجام کار.
- ابزارها و تجهیزات: ابزارها و تجهیزات مورد نیاز.
- ملاحظات ایمنی: نکات ایمنی مرتبط.
- مستندات مرتبط: ارجاع به مستندات دیگر.
مثال:
دستورالعمل کاری برای تعمیر و نگهداری موتور خودرو:
- عنوان: دستورالعمل کاری تعمیر و نگهداری موتور خودرو
- هدف: افزایش عمر مفید موتور و جلوگیری از خرابیهای ناگهانی
- مراحل اجرایی: شامل گامهایی مانند بررسی روغن موتور، تعویض فیلتر هوا، چک کردن سیستم خنککننده و غیره
روش اجرایی (Procedure):
روش اجرایی یک سند کلیتر است که فرآیندهای اصلی سازمان را شرح میدهد. این سندها بر جنبههای کلی و مدیریتی تمرکز دارند و به کارکنان کمک میکنند تا فرآیندهای سازمانی را درک و اجرا کنند.
بخشهای تشکیلدهنده روش اجرایی:
- عنوان: نام روش اجرایی و شماره شناسه.
- هدف: توضیح هدف از فرآیند.
- دامنه کاربرد: محدوده کاربرد روش اجرایی.
- مسئولیتها: مشخص کردن مسئولیتها و نقشها.
- فرآیند کلی: شرح کلی فرآیند و توالی مراحل.
- معیارهای عملکرد: معیارهای ارزیابی عملکرد.
- نمودارها و جداول: نمودارها و جداول مرتبط با فرآیند.
- مستندات مرتبط: ارجاع به مستندات دیگر.
مثال:
روش اجرایی برای مدیریت کیفیت در تولید خودرو:
- عنوان: روش اجرایی مدیریت کیفیت در تولید خودرو
- هدف: تضمین کیفیت محصولات تولیدی
- فرآیند کلی: شامل مراحلی مانند برنامهریزی کیفیت، کنترل کیفیت در تولید، ارزیابی و تحلیل عملکرد و بهبود مستمر
تفاوتها:
- سطح جزئیات: دستورالعمل کاری بهصورت دقیق و جزئی مراحل اجرایی را شرح میدهد، در حالی که روش اجرایی بهصورت کلی و مدیریتی فرآیندها را توضیح میدهد.
- کاربرد: دستورالعمل کاری برای کارکنان عملیاتی تهیه میشود، اما روش اجرایی برای مدیران و مسئولین فرآیندها استفاده میشود.
-
محدوده: دستورالعمل کاری محدود به یک فعالیت خاص است، در حالی که روش اجرایی شامل فرآیندهای گستردهتری میشود.