سیستم مدیریت کیفیت خودرو
استاندارد سیستم مدیریت یکپارچه
استاندارد سیستم مدیریت کیفیت
استاندارد مدیریت زیست محیطی
استاندارد تأیید صلاحیت بازرسی
مدیریت آزمایشگاه های کالیبراسیون
مدیریت ایمنی و بهداشت غذایی
مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS)
مدیریت زیست محیطی
استاندارد مدیریت انرژی
استاندارد مدیریت شکایات
مدیریت رضایتمندی مشتری
مدیریت اثربخش آموزش
مدیریت کیفیت تجهیزات پزشکی
آییننامه معاملاتی فروشگاه
نسخه: 01
تاریخ تصویب: __________ شماره پرونده: __________
مقدمه کامل و تشریح مختصر
آییننامه معاملاتی حاضر، چارچوبی یکپارچه، عملیاتی و قابل اتکا را برای کلیه فرآیندهای تأمین، خرید، قرارداد، کنترل کیفیت، مدیریت موجودی، عملیات فروشگاهی، تسویه مالی، مدیریت ریسک و تداوم کسبوکار در شرکت تعاونی مالک فروشگاه بزرگ فراهم
میآورد. هدف از تدوین آییننامه عبارت است از: تضمین تداوم عرضه کالاهای حیاتی با کمترین هزینه کل (Total Cost of Ownership)، حفاظت از منافع اعضا و ذینفعان، ایجاد شفافیت و قابل رهگیریبودن تصمیمها، استقرار کنترلهای داخلی مناسب برای کاهش ریسکهای مالی و حقوقی، و فراهمسازی دستورالعملهای گامبهگام تا سطح «اجرای روزمره» برای کلیه نقشهای دخیل (هیئت، مدیرعامل، کمیسیون معاملات، سرپرست خرید، واحد مالی، کنترل کیفیت، انبار و ع
ملیات).
نسخه حاضر علاوه بر روندهای پایهای، شامل ماژولهای عملیاتی تکمیلی است که در نتیجه تحلیل خلأهای اجرایی طراحی شدهاند: مدیریت عرضهکننده (Vendor Management)، مدیریت نقدینگی و اعتبار تأمینکننده، عملیات فروشگاهی (رویههای روزمره و کنترل صندوق)، کنترل داخلی تراکنشی، داشبورد عملیاتی روزانه، آموزش و صلاحیتسنجی کارکنان، و برنامه تداوم کسبوکار. هر بخش طوری نوشته شده که قابل تبدیل مستقیم به یک بسته اجرایی Word/Excel و قابل استقرار در سیستمهای ERP/حسابداری/انبار باشد.
فصلبندی و ترتیب محتوا بهگونهای تدوین شده که از سطح سیاستگذاری کلان (هیئت) تا جزئیات اجرایی میدانی (انباردار، صندوقدار، سرپرست خرید) مسیر روشن و بیابهامی ارائه دهد؛ همچنین مکانیزمهای بازنگری، حسابرسی و مستندسازی برای تضمین اثربخشی و شواهد ثبتی تصمیمها پیشبینی شده است.
فهرست مطالب آییننامه معاملاتی فروشگاه
| مقدمه، هدف، دامنه و اصول حاکم | |||||||
| 1.1 | مقدمه کلی و مفروضات پایه | ||||||
| 1.2 | اهداف کوتاهمدت و بلندمدت آییننامه | ||||||
| 1.3 | دامنه کاربرد (شمول/استثناء) | ||||||
| 1.4 | اصول راهنما و ارزشهای عملیاتی | ||||||
| ساختار حاکمیتی و نقشها | |||||||
| 2.1 | هیئت مدیره — وظایف و اختیارات | ||||||
| 2.2 | مدیرعامل / مدیر فروشگاه — شرح نقش و SLAها | ||||||
| 2.3 | کمیسیون معاملات (کمیته خرید) — ترکیب، وظایف و رویه رأیگیری | ||||||
| 2.4 | نقشهای اجرایی: سرپرست خرید، واحد مالی، واحد حقوقی، کنترل کیفیت، انبار/عملیات، حسابرسی داخلی | ||||||
| سطوح حدنصاب مالی و مسیر تصویب تصمیمها | |||||||
| 3.1 | ماتریس حدنصاب پیشنهادی (سطوح 1–4) | ||||||
| 3.2 | معیارهای استثنا و معاملات اضطراری | ||||||
| 3.3 | مسیرهای ارجاع و گزارش استثناءها | ||||||
| فرآیند درخواست خرید تا تأمین — جریان کاری گامبهگام | |||||||
| 4.1 | ثبت درخواست خرید (فرم و الزامات) | ||||||
| 4.2 | تکمیل پرونده و ارزیابی اولیه ریسک | ||||||
| 4.3 | استعلام قیمت (فرآیند استعلام و قالب استعلام قیمت) | ||||||
| 4.4 | امتیازدهی، مقایسه و انتخاب تامینکننده | ||||||
| 4.5 | تصمیم کمیسیون و ثبت رسمی مصوبات | ||||||
| 4.6 | مذاکره و عقد قرارداد — بندهای بحرانی | ||||||
| مدیریت تأمینکننده (Vendor Management) | |||||||
| 5.1 | ثبت و صلاحیت اولیه تأمینکننده | ||||||
| 5.2 | نظام امتیازدهی و طبقهبندی (A/B/C) | ||||||
| 5.3 | پایش عملکرد، KPIها و برنامه بهبود | ||||||
| 5.4 | سازوکار حذف و بازپذیری تأمینکننده | ||||||
| مدیریت نقدینگی، اعتبار و کنترل پرداختها | |||||||
| 6.1 | سیاست اعتباری و پیشپرداختها | ||||||
| 6.2 | ماتریس امضاها و کنترلهای بانکی | ||||||
| 6.3 | چکلیستهای پیشپرداخت و پرداخت نهایی | ||||||
| 6.4 | شناسایی تقلب، گزارش و رویه تعلیق پرداخت | ||||||
| مدیریت موجودی پیشرفته: تحلیل ABC، نقطه سفارش و مقدار اقتصادی سفارش | |||||||
| 7.1 | روش شناسی تحلیل ABC و بازنگری سبد | ||||||
| 7.2 | فرمولها و پارامترهای عملیاتی | ||||||
| 7.3 | سیاستهای بازنگری (A روزانه، B ماهانه، C فصلی) | ||||||
| 7.4 | مکانیزم درخواست خرید خودکار، هشدارها و ثبت تغییرات پارامتریک | ||||||
| کنترل کیفیت، پذیرش کالا و رویه مرجوعی | |||||||
| 8.1 | طراحی پروتکل نمونهگیری و معیار پذیرش | ||||||
| 8.2 | گواهی کنترل کیفیت و گزارش عدم تطابق | ||||||
| 8.3 | فرایند مرجوعی، زمانبندی پاسخ تأمینکننده و توزیع هزینهها | ||||||
| 8.4 | ضمانتها، گارانتی و خدمات پس از فروش | ||||||
| عملیات فروشگاهی و کنترل نقطه فروش (POS) | |||||||
| 9.1 | فرایندهای روزمره فروشگاه (باز/بسته، صندوق، جابجایی نقد) | ||||||
| 9.2 | کنترل قیمتگذاری، تگگذاری و پروموشنها | ||||||
| 9.3 | انبارگردانی میدانی، FIFO و مدیریت کالاهای فاسدشدنی | ||||||
| 9.4 | نقش صندوقدار و الزامات حفاظتی نقدی | ||||||
| مدیریت ریسک زنجیره تأمین و برنامه تداوم کسبوکار (BCP) | |||||||
| 10.1 | شناسایی سناریوهای ریسک کلیدی و ماتریس اثر/احتمال | ||||||
| 10.2 | سناریوهای پاسخ و مسیرهای تصمیمگیری (نقشها و زمانبندی) | ||||||
| 10.3 | موجودی احتیاط، تدارک جایگزین و تخصیص سهمیه | ||||||
| 10.4 | فرم تصمیم سریع BCP و گزارش پسینی | ||||||
| گزارشدهی عملیاتی، داشبورد و شاخصهای عملکرد کلیدی | |||||||
| 11.1 | فهرست گزارشها و فرکانس (روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی) | ||||||
| 11.2 | تعاریف KPIهای اصلی و فرمول محاسبه هر یک | ||||||
| 11.3 | قالب داشبورد روزانه و خروجیهای قابل اتوماسیون | ||||||
| 11.4 | گردش اطلاعات و الزامات دادهای برای گزارشدهی | ||||||
| آموزش، صلاحیتسنجی کارکنان و تمرینهای عملیاتی | |||||||
| 12.1 | برنامه آموزشی سالانه و محتوای کورسها | ||||||
| 12.2 | آزمونهای صلاحیت و صدور گواهی برای نقشهای حساس | ||||||
| 12.3 | سناریوهای شبیهسازی و تمرین BCP | ||||||
| مدیریت دادهها، نگهداری اسناد و انطباق حقوقی | |||||||
| 13.1 | سیاست نگهداری اسناد (Retention Policy) و نامگذاری استاندارد | ||||||
| 13.2 | پشتیبانگیری، لاگ تغییرات و audit-trail | ||||||
| 13.3 | دسترسی مبتنی بر نقش و حفاظت دادههای حساس | ||||||
| 13.4 | الزامات انطباق با مقررات مالیاتی و تعاونی | ||||||
| پیوستها، قالبها و برنامه پیادهسازی فازبندیشده | |||||||
| 14.1 | فهرست پیوستهای اجرایی (فرمها و فایلها) | ||||||
| 14.2 | دستورالعمل تولید و استقرار فرمها در Word/Excel/ERP | ||||||
| 14.3 | برنامه فازبندی اجرا (اولویتهای فاز 1–4 و زمانبندی پیشنهادی) | ||||||
| 14.4 | رویه بازنگری، تصویب نهایی و ابلاغ رسمی | ||||||
1. اصول حاکم، هدف و دامنه اجرا
1.1. هدف آییننامه معاملاتی فروشگاه
تامین سازوکار شفاف، کنترلشده و کارا برای تأمین کالا و خدمات مورد نیاز فروشگاه، حفاظت منافع اعضا، کاهش ریسکهای تجاری و تضمین انطباق حقوقی و مالی.
1.2. دامنه
شامل تمامی فرآیندهای درخواست خرید، انتخاب و مدیریت تأمینکننده، قراردادها، تحویل و کنترل کیفیت، مدیریت موجودی و فروش در فروشگاه، پرداختها، گزارشدهی و برنامه تداوم کسبوکار.
1.3. اصول کلی
- شفافیت و مستندسازی کامل همه تصمیمها
- تفکیک وظایف و کنترلهای داخلی مناسب
- اولویت تأمین اقلام حیاتی (گروه A)
- مدیریت هزینه کل (TCO) و بررسی منافع اعضا
- انطباق با قوانین مالیاتی، گمرکی و مقررات تعاونی
2. ساختار سازمانی، نقشها و مسئولیتها (تفصیلی) در آییننامه معاملاتی فروشگاه
در هر بخش نقشها همراه با خروجیهای عملی، سطح اختیار و SLA آمده است.
2.1. هیئت مدیره
- وظیفه: تصویب سیاستهای کلان، سقفهای حدنصاب سطح بالا، تصویب مناقصات عمومی و دریافت گزارشهای دورهای
- خروجی: مصوبه، ابلاغ رسمی، تعیین نمایندههای نظارت
2.2. مدیرعامل / مدیر فروشگاه
- وظیفه: اجرای آییننامه، تصویب موارد تفویضشده تا سطح مشخص، تصویب سریع در شرایط اضطراری تا سقف تعیینشده
- SLA نمونه: پاسخ به درخواستهای تصویب سطح 3 ظرف حداکثر 5 روز کاری
2.3. کمیسیون معاملات (کمیته خرید) ذیل آییننامه معاملاتی فروشگاه
- ترکیب پیشنهادی: رئیس، مدیر مالی، سرپرست خرید، نماینده حقوقی، نماینده کنترل کیفیت، مدیر فروشگاه (موارد مرتبط)
- وظایف: بررسی پروندههای سطح 2/3، امتیازدهی استعلامها، تصویب مارجین و شروط خاص
- خروجی: فرم تصمیم کمیسیون با دلایل فنی و مالی و فهرست اقدامات اجرایی
2.4. سرپرست خرید
- وظایف: دریافت و تکمیل درخواست خرید، طراحی و ارسال استعلام قیمت، جمعآوری پیشنهادها، تهیه جدول مقایسه، تهیه پیشنویس قرارداد
- خروجی: پرونده کامل PR؛ جدول مقایسه استعلامها؛ پیشنهاد مارجین اولیه
2.5. واحد مالی
- وظایف: بررسی نقدینگی، محاسبه مارجین، مدیریت شرایط پرداخت و امتیاز اعتباری، اجرای پرداختها طبق چکلیست
- خروجی: فایل محاسبات مارجین (اکسل استاندارد)، تصمیم اعتباری، دستور پرداخت
2.6. واحد حقوقی
- وظایف: بازبینی و تنظیم بندهای قراردادی (بارنامه، انتقال مالکیت، مرجوعی، ضمانتها، داوری)، تکمیل چکلیست حقوقی پیش از امضا
- خروجی: قرارداد نهایی و چکلیست حقوقی امضا شده
2.7. کنترل کیفیت (کنترل کیفیت)
- وظایف: تعریف پروتکل نمونهگیری، اجرای آزمونها، صدور گواهی پذیرش یا گزارش عدم تطابق
- خروجی: گواهی کنترل کیفیت؛ دستور پذیرش یا مرجوعی
2.8. انبار و عملیات فروشگاه
- وظایف: مدیریت دریافت، ذخیرهسازی، اجرای نقطه سفارش/مقدار اقتصادی سفارش، نمایش و پروموشن کالا، کنترل FIFO برای اقلام مصرفی
- خروجی: فرم پذیرش انبار؛ گزارش موجودی؛ بهروزرسانی شیت ROP/EOQ
2.9. حسابرسی داخلی
- وظایف: ممیزی دورهای اجرای آییننامه، بررسی پروندهها و پیگیری اقدامات اصلاحی
- خروجی: گزارش ممیزی و توصیههای اصلاحی
3. سطوح حدنصاب مالی و مسیر تصویب در آییننامه معاملاتی فروشگاه
3.1. ماتریس حدنصاب پیشنهادی
| سطح | بازه مبلغ (ریال) | روش تامین | تصویب نهایی |
| سطح 1 | تا 10,000,000 | تامین مستقیم (تأمینکننده ثبتشده) | سرپرست خرید |
| سطح 2 | 10,000,001 تا 70,000,000 | حداقل 2 استعلام قیمت | مدیر فروشگاه |
| سطح 3 | 70,000,001 تا 300,000,000 | 3 استعلام یا مناقصه محدود | کمیسیون معاملات / مدیرعامل |
| سطح 4 | بیش از 300,000,000 | مناقصه عمومی یا تضمین ویژه | هیئت مدیره |
3.2. استثناءها و معاملات اضطراری
- معاملات اضطراری تعریف و مسیر تصویب سریع: تصویب موقت مدیرعامل (یا نماینده)، ثبت فرم معامله اضطراری و گزارش پسینی به کمیسیون ظرف 72 ساعت.
4. فرایند عملیاتی کامل آییننامه معاملاتی فروشگاه : از درخواست تا پرداخت (گام‑به‑گام)
هر گام شامل شرح عملیاتی، ورودی/مدارک/خروجی، RACI و SLA است.
4.1. گام 1 — ثبت درخواست خرید (درخواست خرید = فرم درخواست خرید)
- شرح: درخواستکننده فرم درخواست خرید را پر میکند و در سامانه ثبت مینماید؛ شناسه پرونده تولید و تائید دریافت اتومات ارسال میشود.
- ورودی: درخواست خرید، مشخصات فنی، برآورد اولیه هزینه
- خروجی: پرونده PR با شماره؛ ثبت اولیه
- مسئول: دریافتکننده درخواست / سرپرست خرید
- SLA: ثبت اولیه ظرف 24 ساعت
4.2. گام 2 — تکمیل پرونده و ارزیابی ریسک اولیه
- شرح: سرپرست خرید جزئیات فنی را تکمیل، سابقه تأمینکننده را بررسی و فرم ارزیابی ریسک معامله را پر میکند.
- ورودی: PR ثبتشده، مستندات فنی، سوابق تامینکننده
- خروجی: فرم ارزیابی ریسک؛ پیشنهاد مارجین اولیه؛ دستور استعلام در صورت نیاز
- معیار ریسک نمونه (وزندهی): کیفیت 30%؛ تحویل 25%؛ مالی 20%؛ حقوقی 15%؛ اعتباری 10%
- آستانه: ≥70% قابلپذیرش با کنترل؛ 50–69% نیاز تضمین؛ <50% رد یا بازدید میدانی
- SLA: تکمیل پرونده ظرف 48–72 ساعت
4.3. گام 3 — استعلام قیمت (استعلام قیمت) و امتیازدهی
- شرح: براساس سطح حدنصاب، استعلام به حداقل 2–3 عرضهکننده فرستاده میشود؛ قالب استعلام شامل شرح فنی، معیار امتیازدهی و مهلت پاسخ است.
- ورودی: مشخصات فنی، متن استعلام، چکلیست مدارک
- خروجی: جدول مقایسه پیشنهادها با امتیازها و رتبهبندی
- معیار امتیاز پیشنهادی: قیمت 40%؛ کیفیت 30%؛ زمان تحویل 20%؛ گارانتی/پشتیبانی 10%
- مسئول: سرپرست خرید (اجرایی)؛ کمیسیون (نهایی برای سطوح 2–3)
- SLA: دریافت پیشنهادها ظرف مهلت اعلامشده (معمولاً 7–14 روز متغیر بر اساس کالا)
4.4. گام 4 — تصمیم کمیسیون و تصویب مارجین
- شرح: کمیسیون پرونده را بررسی، مارجین و تامینکننده منتخب را تصویب و موارد شرطی (ضمانتها، پیشپرداخت) را تعیین میکند.
- خروجی: فرم تصمیم کمیسیون؛ دستور اجرایی یا فراخوان مناقصه
- مسئول: کمیسیون معاملات (مسئول)؛ رئیس کمیسیون (پاسخگو)
- SLA: پروندههای عادی ≤ 7 روز کاری؛ پروندههای پیچیده ≤ 14 روز
4.5. گام 5 — عقد قرارداد و تضمینها
- شرح: واحد حقوقی پیشنویس قرارداد را آماده، بندهای کلیدی (بارنامه، انتقال مالکیت، بیمه، گارانتی، مرجوعی، فورس ماژور، حل اختلاف) را تنظیم و پس از تایید واحد مالی قرارداد امضا میشود.
- ورودی: تصمیم کمیسیون، پیشنویس تأمینکننده
- خروجی: قرارداد امضا شده؛ ضمانتنامه بانکی / اعتبار اسنادی در صورت نیاز
- مسئول: واحد حقوقی (تنظیم)؛ واحد مالی (شرایط پرداخت)، مدیرعامل (امضا در محدوده اختیارات)
- SLA: تهیه پیشنویس ظرف 5 روز کاری پس از تصمیم
4.6. گام 6 — ارسال محموله، دریافت و تطبیق اسناد حمل
- شرح: تأمینکننده اسناد حمل را ارسال میکند؛ واحد کنترل کیفیت نمونهگیری کرده، انبار تطبیق و پذیرش را انجام میدهد. در صورت مغایرت عملیات مرجوعی یا مذاکره با تأمینکننده آغاز میشود.
- ورودی: بارنامه، لیست بستهبندی، فاکتور، گواهی QC (در صورت نیاز)
- خروجی: گزارش تطبیق مدارک؛ فرم پذیرش یا گزارش عدم تطابق
- مسئول: واحد کنترل کیفیت، انبار، سرپرست خرید
- SLA: ارسال اسناد ظرف 48 ساعت پس از بارگیری؛ پاسخ QC ظرف 48–72 ساعت
4.7. گام 7 — پذیرش نهایی، انبارش و عرضه در فروشگاه
- شرح: پس از پذیرش، کالا برچسبگذاری شده و برای فروش عرضه میگردد؛ پروموشنها طبق سیاست مارجین اجرا میشوند.
- خروجی: فرم پذیرش انبار؛ بهروزرسانی سیستم موجودی
- مسئول: انبار/عملیات فروشگاه، واحد بازاریابی
- SLA: بارچسبگذاری و ورود به سیستم حداکثر 24 ساعت پس از پذیرش QC
4.8. گام 8 — تسویه مالی، گزارش و بایگانی
- شرح: واحد مالی پس از تطبیق مدارک اقدام به پرداخت مینماید و پرونده کامل در بایگانی الکترونیک و فیزیکی نگهداری میشود.
- ورودی: گواهی پذیرش، فاکتور، فرم تصمیم کمیسیون
- خروجی: سند پرداخت، ثبت حسابداری، آرشیو پرونده
- مسئول: واحد مالی (اجرایی)، حسابرسی داخلی (کنترل)
- SLA: پرداخت در چارچوب توافقشده قرارداد و مطابق ماتریس امضاها
5. مدیریت تأمینکننده (Vendor Management) — چارچوب عملیاتی
این بخش سیاست، فرآیند امتیازدهی، پایش عملکرد و برنامه اصلاحی برای تأمینکنندگان را تشریح میکند.
5.1. ثبت و صلاحیت اولیه تأمینکننده
- الزام مدارک: کپی ثبت شرکت، مجوزها، گواهیهای کیفیت، ترازنامه دو دوره، سوابق تحویل، نمونه محصول.
- فرم ورودی: «فرم ثبت و صلاحیت اولیه تأمینکننده».
- خروجی: کد تأمینکننده، دستهبندی اولیه (A/B/C)، نیاز به بازدید میدانی یا ضمانت
5.2. امتیازدهی و طبقهبندی
- شیت امتیازدهی با معیارها و وزنهای مشخص؛ مجموع ≥70% => تایید؛ 50–69% => نیاز به تضمین؛ <50% => رد.
- جدول امتیازدهی حداقلی و توضیحات برای هر معیار بایستی در سیستم نگهداری شود.
5.3. پایش عملکرد (KPIهای تأمینکننده)
- KPIها: درصد تحویل بهموقع، درصد تطابق کیفیت، میانگین زمان پاسخ، نرخ مرجوعی.
- بازنگری عملکرد: ماهانه برای گروه A، فصلی برای گروه B، سالانه برای گروه
- اقدامات اصلاحی: هشدار رسمی → برنامه بهبود → اعمال جریمه یا حذف از فهرست
5.4. قرارداد چارچوبی و حفظ رابطه
- الگوی قرارداد چارچوبی با بندهای تمدید، شاخصهای سرویس، جریمه تاخیر و شرایط کنسلی.
- برنامه توسعه تأمینکننده: آموزش فنی، بازدیدهای مشترک، تسهیل در مستندسازی
6. مدیریت نقدینگی، اعتبار و کنترل پرداخت (جزئیات و کنترل داخلی) در آییننامه معاملاتی فروشگاه
6.1. سیاست اعتبار و شرایط پرداخت
- سقف پیشپرداخت و مواقع الزامی بودن ضمانتنامه بانکی تعیین شود (مثلاً معاملات بالای سطح C نیاز به BG یا LC).
- بررسی اعتباری: واحد مالی پیش از هر پرداخت عمده اعتبار طرف را بررسی و ثبت نماید.
6.2. ماتریس امضاها و کنترل پرداخت
- ماتریس امضاها (بند 2.1) باید عملیاتی شده و در سامانه بانکی منعکس شود؛ پرداختهای بالای آستانه نیاز به دو امضاء مستقل دارند.
6.3. چکلیست کنترل پرداخت (اجرایی)
- موارد اجباری قبل از پرداخت: تطبیق فاکتور با قرارداد و بارنامه، گواهی پذیرش QC، ضمانتنامه/شرط اعتباری، مطابقت با بودجه، ثبت در سامانه پرداخت.
- ثبت سوابق: رسیدها، شماره تراکنش بانکی، مسئول پرداخت و تاریخ در پرونده نگهداری شود.
6.4. کنترل تقلب و ممیزی پرداخت
- روال برای شناسایی الگوهای مشکوک پرداخت، گزارش فوری به حسابرسی داخلی و تیم حقوقی، و توقف پرداخت در موارد مشکوک تا بررسی کامل.
7. مدیریت موجودی پیشرفته و سیاستهای نقطه سفارش/مقدار اقتصادی سفارش
7.1. تحلیل ABC و اولویتگذاری
- روش محاسبه سهم ریالی در 12 ماه و طبقهبندی اقلام A/B/C. اقلام A تحت پایش روزانه و دارای SLA بازنگری سریع هستند.
7.2. پارامترها و فرمولهای عملیاتی
- دادههای ورودی: D (تقاضای سالانه)، d̄ (میانگین تقاضای روزانه)، LT (زمان تأمین برحسب روز)، σd (انحراف معیار تقاضا)، Z (ضریب اطمینان).
- فرمولها عملیاتی:
- موجودی اطمینان = Z × σd × √LT
- نقطه سفارش = d̄ × LT + موجودی اطمینان
- مقدار اقتصادی سفارش = √((2 × D × S) / H)
7.3. سیاستهای اجرایی ROP/EOQ
- پارامتر Z استاندارد: پیشنهاد اولیه Z=1.65 برای سطح خدمت 95% (قابل تنظیم).
- فرآیند بازنگری: هر تغییر پارامتر باید سندباکس تغییر (Reason & Approver) ثبت و طی گزارش ماهانه اعلام شود.
- PR خودکار: سیستم یا شیت اکسل باید قادر به تولید PR خودکار هنگام رسیدن به ROP باشد.
7.4. شاخصهای عملیاتی موجودی
- StockoutDays (روزهای بدون موجودی)، %OnTimeSupply، AvgCycleTime، تعداد اقلام زیر ROP — همه باید در داشبورد روزانه منعکس شوند.
8. کنترل کیفیت، مرجوعی و خدمات پس از فروش
8.1. سیاست نمونهگیری و معیار پذیرش
- اقلام بالای آستانه مبلغی مشخص و اقلام گروه A نیاز به نمونهگیری و تست قبل از پذیرش دارند؛ پروتکلهای QC مستند و در پرونده ضمیمه میگردد.
8.2. رویه مرجوعی و تقسیم هزینه
- مرحلهها: ثبت عدم تطابق → قرنطینه کالا → تست مجدد → مکاتبه رسمی با تأمینکننده → تصمیم اصلاحی (تعویض/کاهش قیمت/بازپرداخت).
- مدت پاسخ اولیه تأمینکننده: حداکثر 5 روز کاری.
8.3. گارانتی و تضمین کیفیت
- شرایط گارانتی باید در قرارداد مشخص و مدت/ضوابط اجرا بهطور شفاف قید شود. هزینه بازگشت مناسب در قرارداد تعریف گردد.
9. مدیریت ریسک زنجیره تأمین و برنامه تداوم کسبوکار (BCP)
9.1. شناسایی سناریوهای ریسک کلیدی
- مثالها: تاخیرهای طولانی حمل، توقف تامینکننده کلیدی، قطع برق/آتشسوزی انبار، محدودیتهای قانونی/تحریم، ریسک نقدینگی.
9.2. برنامه واکنش و تصمیمگیری (نمونه عملیاتی)
- آستانههای فعالسازی (مثلاً تأخیر >48 ساعت یا اعلام رسمی مشکل)؛ مسئولیتها و زمانبندی پاسخ (مثلاً تماس با تأمینکننده جایگزین ظرف 4 ساعت، فعالسازی موجودی احتیاط ظرف 24 ساعت).
- اقدامات مقطعی: استفاده از موجودی احتیاط، تخصیص سهمیه فروش، استفاده از مسیرهای حمل جایگزین، خرید از بازار آزاد با مستندسازی قیمت.
9.3. سناریو و فرم تصمیم سریع
- فرم تصمیم سریع BCP برای تایید خرید فوری یا محدودسازی فروش توسط مدیرعامل یا نماینده با گزارش پسینی اجباری ظرف 72 ساعت.
10. گزارشدهی عملیاتی، داشبورد و شاخصها
10.1. فهرست گزارشهای استاندارد و فرکانس
- گزارش روزانه: شاخصهای کلیدی بازار و موجودی، اقلام زیر ROP، گردش نقد روزانه.
- گزارش هفتگی: PRهای باز، وضعیت سفارشها، موارد عدم تطابق.
- گزارش ماهانه: KPIها، معاملات سطح بالا، عملکرد تأمینکننده.
- گزارش فصلی: تحلیل ریسک و عملکرد استراتژیک برای هیئت.
10.2. ساختار داشبورد عملیاتی (الگو)
- شیت داشبورد با سلولهای پارامتریک (هدفها)، گزارشهای عددی و قالببندی شرطی برای هشدار. فیلدهای ضروری: درصد در دسترس بودن اقلام A، نرخ خالیفروشی، روزهای پوشش موجودی، میانگین دوره رسیدگی
10.3. گردش اطلاعات و فرمت تبادل
- قالبهای CSV/Excel برای خروجیهای سیستمی؛ گزارشهای حساس از طریق ایمیل رمزنگاریشده و آرشیو الکترونیک نگهداری شود.
11. آموزش، صلاحیتسنجی کارکنان و شبیهسازیها در آییننامه معاملاتی فروشگاه
11.1. برنامه آموزشی سالانه
- دورههای اجباری: فرمنگاری و سیستم PR، رویه استعلام و امتیازدهی، کنترل کیفیت پایه، مدیریت موجودی و ROP/EOQ، رویه
- آزمون صلاحیت: پس از آموزش؛ گواهی صلاحیت برای نقشهای حساس (سرپرست خرید، انباردار، QC).
11.2. شبیهسازی بحران
- تمرین BCP سالانه شامل سناریو قطع تأمین، کمبود انرژی، هک سیستم و ارزیابی زمان پاسخ و کارایی تصمیمات.
12. مدیریت دادهها، نگهداری اسناد و انطباق
12.1. ساختار نگهداری و retention policy
- مدت نگهداری اسناد: حداقل 5 سال برای کلیه پروندههای خرید و قراردادها؛ اسناد حساس مالی مطابق قوانین نگهداری شود.
- ساختار پوشهبندی الکترونیک و نامگذاری استاندارد (نمونه: PR_YYYYMMDD_XXXX).
12.2. پشتیبانگیری و audit-trail
- سیاست بکاپ روزانه/هفتگی و نگهداری لاگ تغییرات اسناد؛ هر تغییر در پارامترهای ROP/EOQ باید با توضیح، تاریخ و نام کاربر ثبت شود.
12.3. دسترسی و حفاظت دادهها
- تفکیک دسترسی مبتنی بر نقش؛ ذخیره اسناد محرمانه رمزنگاریشده؛ رعایت مقررات حفاظت از دادههای شخصی در تماس با تأمینکنندگان و کارکنان.
13. پیوستها، قالبها و خروجیهای اجرایی پیشنهادی
لیست پیوستهای آماده برای تولید و بکارگیری:
- فرم درخواست خرید استاندارد (Word — Content Controls)
- فرم تصمیم کمیسیون معاملات (Word)
- فرم ثبت و صلاحیت تأمینکننده و شیت امتیازدهی (Word + Excel)
- چکلیست کنترل پرداخت و ماتریس امضاها (Word)
- قالب قرارداد تامین با بندهای نمونه (Word)
- فرم معامله اضطراری و فرم تصمیم سریع BCP (Word)
- فایل اکسل نقطه سفارش/مقدار اقتصادی سفارش (شیتهای Input/ROP/EOQ/Output/KPI)
- قالب داشبورد روزانه KPI (Excel با فرمولها و قالببندی شرطی)
- نمونه فرآیند بازدید میدانی تأمینکننده (Checklist)
- قالب گزارش دورهای کمیسیون و گزارش ممیزی داخلی
14. اجرای آییننامه، بازنگری و تصویب
14.1. فرایند تصویب
- پیشنویس نهایی پس از بازنگری واحد حقوقی و مالی به هیئت ارائه و پس از تصویب به اجرا در میآید.
14.2. بازنگری دورهای
- بازنگری آییننامه: سالیانه یا در صورت تغییر قوانین/شرایط بازار؛ پیشنهاد اصلاحات توسط کمیسیون معاملات و تصویب هیئت.
14.3. آموزش و ابلاغ
- واحد منابع انسانی و مدیر فروشگاه مسئول برنامه آموزش و ابلاغ رسمی آییننامه به کلیه واحدها هستند.
