کنترل تجهیزات اطفاء حریق (خاموش کننده های دستی) از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا در مواقع اضطراری اولین ابزار مقابله با آتش‌های کوچک هستند. برای اطمینان از عملکرد صحیح این تجهیزات، باید به موارد زیر توجه کنید:

مراحل کنترل و بازرسی خاموش‌کننده‌های دستی:

1. بررسی فیزیکی بدنه و قطعات:
   • سلامت بدنه: اطمینان حاصل کنید که سیلندر خاموش‌کننده بدون خراش، فرورفتگی، زنگ‌زدگی یا نشتی باشد.
   • وضعیت شیلنگ و نازل: شیلنگ‌ها باید انعطاف‌پذیر و بدون ترک یا انسداد باشند. نازل‌ها را از نظر گرفتگی بررسی کنید.
2. کنترل فشار داخلی:
   • بررسی فشارسنج: فشارسنج باید در محدوده سبز (محدوده عملیاتی) باشد. فشار کم یا زیاد می‌تواند عملکرد خاموش‌کننده را تحت تأثیر قرار دهد.
3. بررسی پین ایمنی و پلمپ:
   • پین ایمنی: مطمئن شوید که پین به‌درستی در جای خود قرار دارد و به‌راحتی قابل کشیدن است.
   • پلمپ دست‌نخورده: وجود پلمپ نشان‌دهنده این است که خاموش‌کننده استفاده نشده یا دستکاری نشده است.
4. تاریخ‌های مهم:
   • تاریخ شارژ یا نگهداری قبلی: بررسی کنید که خاموش‌کننده در تاریخ مقرر سرویس شده باشد.
   • تاریخ انقضا: برخی از خاموش‌کننده‌ها مواد شیمیایی دارند که با گذشت زمان کارایی خود را از دست می‌دهند.
5. وضعیت برچسب‌ها و دستورالعمل‌ها:
   • برچسب مشخصات: اطمینان حاصل کنید که برچسب حاوی نوع خاموش‌کننده، کلاس‌های آتش قابل اطفاء، و روش استفاده خوانا و قابل فهم باشد.
6. دسترسی و نصب صحیح:
   • محل نصب: خاموش‌کننده باید در مکان قابل دید و دسترس نصب شده باشد، با ارتفاع مناسب از زمین (معمولاً حدود ۱ تا ۱.۵ متر).
   • عدم وجود موانع: مسیر دسترسی به خاموش‌کننده نباید توسط وسایل یا مبلمان مسدود شده باشد.
7. وزن و پر بودن خاموش‌کننده:
   • بررسی وزن: با بلند کردن خاموش‌کننده، وزن آن را حس کنید. کاهش وزن ممکن است نشان‌دهنده نشتی یا استفاده قبلی باشد.
8. آزمایش معکوس (هیدرواستاتیک):
   • بررسی دوره‌ای: هر ۵ سال یک‌بار (یا طبق استانداردهای محلی)، خاموش‌کننده باید تحت آزمایش فشار قرار گیرد تا از کیفیت سیلندر اطمینان حاصل شود.
9. ثبت بازرسی‌ها:
   • فرم‌های بازرسی: هر بازرسی باید در فرم مخصوص ثبت شود، با ذکر تاریخ، موارد بررسی‌شده، و نام فرد بازرس.
   • نگهداری سوابق: سوابق بازرسی‌ها باید نگهداری شوند تا در صورت نیاز به آن‌ها مراجعه شود.

نمای شماتیک  خاموش‌کننده های دستی:

   ______________________
  |                      |
  |        دستگیره       |◀── پین ایمنی
  |______________________|
          ||   ||     ◀── فشارسنج
          ||   ||
          ||   ||     ◀── پلمپ
          ||   ||
          ||   ||____
          ||        |
          ||  سیلندر|
          ||        |
          ||________|
          ||   ||
          ||   ||     ◀── شیلنگ
         /||\ /||\
        / ||| ||| \
       /  ||| |||  \
          نازل     ◀── خروجی ماده خاموش‌کننده

نکات تکمیلی و توصیه‌هادر بکارگیری خاموش کننده های دستی:

• آموزش کارکنان:
  • اطمینان حاصل کنید که تمام افراد حاضر در محیط، نحوه استفاده صحیح از خاموش‌کننده‌ها را می‌دانند.
  • تمرین‌های دوره‌ای اطفاء حریق برگزار کنید تا آمادگی در مواجهه با شرایط اضطراری افزایش یابد.
• انتخاب نوع مناسب خاموش‌کننده:
  • بر اساس نوع مخاطرات محیطی (کلاس‌های آتش A، B، C، D، K)، خاموش‌کننده مناسب را انتخاب کنید.
  • مثال: در آشپزخانه‌های صنعتی که از روغن‌های پخت‌وپز استفاده می‌شود، خاموش‌کننده‌های شیمیایی تر (کلاس K) توصیه می‌شوند.
• تعویض و نگهداری منظم:
  • حتی اگر خاموش‌کننده استفاده نشده است، پس از مدت زمان مشخصی باید شارژ یا تعویض شود.
  • با شرکت‌های معتبر سرویس و نگهداری قرارداد ببندید تا از کیفیت خدمات اطمینان حاصل شود.
• پیشگیری از مشکلات رایج:
  • از قرار دادن خاموش‌کننده‌ها در معرض نور مستقیم خورشید یا محیط‌های مرطوب خودداری کنید.
  • از استفاده از خاموش‌کننده‌ها به عنوان نگهدارنده درب یا آویز لباس پرهیز کنید.

آیا می‌دانستید؟

استفاده نادرست یا عدم عملکرد صحیح خاموش‌کننده‌های دستی می‌تواند به جای مهار آتش، خطرات بیشتری ایجاد کند. به همین دلیل، سازمان‌های ایمنی بین‌المللی تأکید زیادی بر آموزش و نگهداری منظم این تجهیزات دارند.