روش اجرایی کالیبراسیون

1- هدف

         هدف روش اجرایی کالیبراسیون، تشريح چگونگي كنترل تجهيزات بازرسي و آزمون جهت اطمينان از اينكه اين تجهيزات و ابزار از درستی و دقت لازمه و تداوم  عمل كافي برخوردار مي باشند.

2- دامنه كاربرد

       محدوده اعتبار روش اجرایی کالیبراسیون، شامل كليه ابزار و تجهيزات سنجش كيفيت مواد اوليه، ‌حين توليد و محصول نهايي مي باشد كه در طرحهاي بازرسي و آزمون مورد استفاده قرار مي گيرد. همچنين شامل كليه ابزارهايي مي شود كه جهت كنترل فرآيند توليد، مورد استفاده قرار مي گيرند. همچنين نرم افزارهاي داخلي كه بر كيفيت محصول مؤثرند پيش از استفاده بايد تصديق گردد.

3- مسئوليت

          مسئوليت اجراي اين روش اجرايي بر عهده رئيس واحد کالیبراسیون مي‏باشد و ساير واحدهاي شركت مي‏بايست در اجراي اين روش با اين ریاست همكاري نمايند.

        كليه كاركنان، مسئوليت اعلام مشاهده نقص در ابزار و تجهيزات بازرسي و آزمون به رئيس واحد کالیبراسیون را بر عهده دارند.

4- تعاريف

1-4- کالیبراسیون (Calibration):

مجموعه عملیاتی است که تحت شرایط مشخص، میان نشاندهی یک دستگاه یا سیستم اندازه ­گیری و مقدار متناظر آن از استانداردهای اندازه گیری حاصل می­شود رابطه برقرار می­کند.

2-4-گواهی کالیبراسیون (Calibration Certificate):

برگه­ای که نتایج کالیبراسیون در آن ثبت میگردد

3-4- وسايل تاثيرگذار به طور مستقيم بر فرآيند توليد: ‌

شامل كليه وسايلي مي شود كه مستقيماً‌ براي بازرسي و آزمون از آنها استفاده مي شود و در كنترل فرآيند و محصول از آنها استفاده مي شود.

4-4- وسايل تاثير گذار به طور غير مستقيم بر فرآيند توليد:‌

شامل كليه وسايلي مي شود كه مستقيماً از آنها در  بازرسي و آزمون استفاده نمي شود. و در كنترل فرآيند محصول نيز از آنها استفاده نمي شود و  صرفاً كاركرد تجهيزات و ماشين آلات را نشان مي دهد.

5-4- برچسب (Calibration) :

بمنظور نشان دادن وضعیت کالیبراسیون وسیله اندازه گیری بوده و حاوی اطلاعات کد شناسایی ابزار، کالیبره کننده، تاریخ کالیبراسیون و تاریخ پیشنهادی کالیبراسیون بعدی میباشد.

6-4- برچسب (CBU) (Calibration Before Use) :

برچسبی است که بر روی ابزار و تجهیزات اندازه گیری که قبل از اندازه گیری و آزمون نیاز به کالیبراسیون دارند نصب می­گردد.

7-4- برچسب (NCR) (No Calibration Requirement) :

برچسبي است كه بر روي ابزار و تجهيزات اندازه گيري و  بازرسي و آزمون كه نياز به كاليبره شدن ندارند، نصب مي‏شود.

5- روش كار و مراحل اقدام روش اجرایی کالیبراسون

1-5- ابزارها و تجهيزات بازرسي و آزمون و اندازه گيري:

این ابزارها از نظر چگونگي كنترل به دو دسته تقسيم مي شوند:

الف) ابزارهايي كه به طور مستقيم بر فرآيند توليد تاثير مي‏گذارد و با توجه به عوامل موثر بر تعیین فواصل زمان کالیبراسیون در دوره هاي مشخص شده كاليبره شود.

ب)‌ ابزارهايي كه به طور غير مستقيم بر فرآيند توليد تاثير مي‏گذارد و بايستي در دوره هاي مشخص شده كنترل شود. كنترل اين گروه از ابزارها از طريق ابزار مرجع كه يك مرتبه كاليبره شده اند، انجام مي شود.

  2-5- توسط رئيس كنترل كيفيت فهرستي از ابزارها و تجهيزات آزمون و اندازه گيري موجود (‌شامل ابزارهاي كاليبره شدني و كنترل شدني) در قالب فرم فهرست ابزارها و تجهيزات آزمون و اندازه گيري (FA-QC-FR-0115) تهيه مي شود. تجهيزات اندازه‏ گيري اعم از اينكه مختص به شركت بوده و يا بصورت موقت از تأمين كنندگان درخواست شده باشند مي‏بايست در فرم فهرست ابزار و تجهيزات آزمون و اندازه گيري (FA-QC-FR-0115) ثبت گردد.

3-5- ابزارها و تجهيزات آزمون و اندازه گيري مورد نیاز واحد کالیبرسیون:

1-3-5-پس از شناسایی ابزارها و تجهیزات مورد نیاز درخواست خرید توسط رئیس واحد کالیبراسیون صادر شده و برای خرید اقدام میگردد.

2-3-5- پس از خريد ابزارها ،ابزار به همراه کلیه اسناد در اختيار واحد کالیبراسیون قرار مي‏گيرد.

3-3-5- توسط رئيس واحد کالیبراسیون،‌ ابزارهاي كاليبره شدني و كنترل شدني مشخص شده و در فرم فهرست ابزارها و تجهيزات  آزمون و اندازه گيري (FA-QC-FR-0115) ثبت شده و براي ابزارها،‌ شناسنامه ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون (FA-QC-FR-0116) صادر مي‏شود.

4-3-5- براي ابزارهايي كه كاليبره يا كنترل مي شوند فرم سابقه کالیبراسیون/ كنترل (FA-QC-FR-0117) صادر شده و تكميل مي گردد.

4-5- ابزارها و تجهيزات آزمون و اندازه گيري موجود:

1-4-5- ابزارهاي كنترل شدني:‌ اين گروه از ابزارها در دوره هاي مشخص شده با ابزار مرجع كاليبره شده، كنترل شده و نتايج در فرم سابقه (FA-QC-FR-0117) ثبت مي گردد.

2-4-5- ابزارهاي كاليبره شدني: اين گروه از ابزارها در دوره هاي مشخص شده مطابق فرم زمانبندي کالیبراسیون ابزار آزمون و اندازه گيري (FA-QC-FR-0118) جمع آوري شده و در صورت امكان ابزارهاي يدكي كاليبره شده، پس از زدن برچسب كاليبراسيون جايگزين آنها مي شوند. پس از جمع آوري،‌ براي كاليبراسيون اقدام شده مطابق دستورالعملهاي مربوطه و پس از كاليبره شدن نتايج در فرم سابقه كاليبراسيون ابزار مربوطه (FA-QC-FR-0117) ثبت مي‏گردد.

5-5- ابزارهايي كه پس از كنترل يا كاليبره،‌ خارج از رده تشخيص داده مي شوند و به هيچ عنوان نمي‏توان در مهارت ديگر (با تلرانسهاي باز تر) استفاده نمود. با برچسب خارج از رده مشخص شده و به انبار تحويل داده مي شوند.

6-5- ممكن است در زمان، کالیبراسیون، ابزار در بعضي از محدوده ‏ها و يا قسمت هاي خارج از تلرانس تشخيص داده شود،‌ در اين حالت مسئول کالیبراسیون آن محدود يا قسمت را با رنگ قرمز مشخص نموده تا به اشتباه مورد استفاده قرار نگيرد و كليه پرسنل مي‏بايست نسبت به آن آگاهي كافي داشته باشند.

7-5- در صورتيكه ابزار قابل استفاده در تلرانس‏هاي پايين تر باشند مي‏توان بر روي ابزار برچسب به رنگ زرد چسبانده و از آن براي مصارف ديگر استفاده نمود.

8-5- توسط مسئول کالیبراسیون در پايان هر  ماه گزارشي از کالیبراسیون/كنترل ابزار و تجهيزات آزمون و اندازه گيري در قالب فرم (FA-QC-FR-0119) تهيه شده و به رئيس كنترل كيفيت ارائه مي گردد.

9-5- در هر مرحله، چنانچه نقصي توسط هر يك از كاركنان، در ابزار آزمون و اندازه گيري شناسايي يا مشاهده شود، بايستي اين نقص بلافاصله با پر كردن فرم گزارش مشاهده نقص در ابزار اندازه ‏گيري (FA-QC-FR-0127) به اطلاع واحد کالیبراسیون برسد.

10-5- مراجع کالیبراسیون بايستي داراي گواهينامه معتبر از مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي يا گواهينامه 17025 يا تأييد مشتري و يا توصيه شركت سازنده ابزار باشند. ليست تأمين كنندگان معتبر مي‏بايست توسط واحد خريد تهيه و به روز گردد.

11-5- در مواردي كه ابزار و تجهيزات نياز به تعمير دارند در صورتيكه امكان تعمير در شركت موجود باشد تعمير ابزار و تجهيزات توسط متخصصين داخل شركت انجام مي‏پذيرد و در صورتيكه تعميرات انجام پذيرفته بر روي وضعيت كاليبره بودن آنها تأثير گذارد بايستي اين تجهيزات توسط تأمين كنندگان معتبر كاليبره گردند. در صورت عدم امكان تعمير تجهيزات در شركت مي‏بايست، تعميرات و در صورت نياز کالیبراسیون توسط تأمين كنندگان معتبر انجام پذيرد.

12-5- مسئول کالیبراسیون قبل از ارسال تجهيزات جهت کالیبراسیون موظف به كنترل گواهي صلاحيت آزمايشگاه از نظر اعتبار و دامنه كاليبراسيون ابزار و تجهيزات مي‏باشد.

13-5- چنانچه در حين انجام کالیبراسیون مشخص گردد كه ابزار و تجهيزات از كاليبره خارج گرديده است سريعاً توسط رئیس واحد کالیبراسیون به مدیر كنترل كيفيت اطلاع داده مي‏شود و مدیر كنترل كيفيت مطابق روش اجرايي بازرسي و آزمون (FA-QC-PR-0001) اقدام مي‏نمايد.

14-5- اطلاعات حاصل از (نتايج کالیبراسیون) در راستاي كاهش هزينه‏ هاي ناشي از کالیبراسیون يكي از وروديهاي شركت براي بهبود مستمر محسوب مي‏گردد.

15-5- مسئول کالیبراسیون از نتايج به دست آمده از تجزيه و تحليل سيستمهاي اندازه‏ گيري (FA-QC-PR-0008)، ضريب استفاده از ابزار و محل استفاده از ابزار در تعيين پريودهاي كاليبراسيون استفاده مي‏نمايد.

16-5- به منظور كنترل تجهيزاتي كه نياز به تصديق دارند از برچسب كنترل (FA-QC-FR-0122)، مواردي كه نياز به کالیبراسیون دارند از برچسب كاليبراسيون شركت كاليبره كننده يا برچسب کالیبراسیون (FA-QC-FR-0123)، مواردي كه نياز به كاليبراسيون ندارند (طبق كاتالوگ ابزار) از برچسبNCR (FA-QC-FR-0124)، مواردي كه نياز به كاليبراسيون قبل از هر بار استفاده دارند از برچسبCBU (FA-QC-FR-0125) و مواردي كه ابزار خارج از رده تشخيص داده شود از برچسب خارج از رده (FA-QC-FR-0126) استفاده مي‏شود.

تذكر: ابزارهايي كه تاريخ کالیبراسیون آنها رسيده است چنانچه به دليلي براي كاليبره فرستاده نشوند بايد جمع آوري شده و نسبت به در دسترس نبودن آنها اطمينان حاصل شود.

17-5- به منظور مشخص شدن نحوه كار با ابزارهاي اندازه ‏گيري و همچنين شرايط خاص نگهداري اين ابزارها از فرم دستورالعمل كار و نگهداري ابزار و تجهيزات پايش و اندازه ‏گيري و گيج ها (FA-QC-FR-0121) استفاده مي‏شود.

18-5- به منظور مشخص شدن نحوه تصديق ابزارهاي اندازه ‏گيري از دستورالعمل‏هاي انجام کالیبراسیون استفاده مي‏گردد.

6- مدارك ذيربط

• روش اجرايي تجزيه و تحليل سيستمهاي اندازه ‏گيري FA-QC-PR-0008

• روش اجرايي بازرسي و آزمونFA-QC-PR-0001

• فرم فهرست ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون  FA-QC-FR-0115

• فرم شناسنامه ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون FA-QC-FR-0116

• فرم سابقه کالیبراسیون / كنترل ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون    FA-QC-FR-0117

• فرم زمانبندي کالیبراسیون ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون                 FA-QC-FR-0118

• فرم گزارش ادواري وضعيت ابزار  و تجهيزات اندازه گيري و آزمون             FA-QC-FR-0119

• فرم ثبت اطلاعات کالیبراسیون ابزار و تجهيزات اندازه گيري و آزمون         FA-QC-FR-0120

• دستورالعمل کد گذاری ابزار/دستگاه های  اندازه ­گیری و آزمون FA-MA-IN-0001

• دستورالعمل كار و نگهداري ابزار و تجهيزات پايش و اندازه ‏گيري  FA-QC-FR-0121

• برچسب كنترل                       FA-QC-FR-0122

• برچسب کالیبراسیون              FA-QC-FR-0123

• بر چسب NCR                       FA-QC-FR-0124

• برچسب CBU                         FA-QC-FR-0125

• برچسب خارج از رده              FA-QC-FR-0126

• گزارش مشاهده نقص در ابزار و تجهيزات پايش و اندازه‏ گيري FA-QC-FR-0127