دستورالعمل بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران

1- هدف بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران:

هدف از تدوین این دستورالعمل تعریف حداقل الزامات HSE که باید توسط پیمانکار در محیط های قراردادی رعایت گردد، می باشد.

2-دامنه عملکرد بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران:

دامنه كاربرد اين دستورالعمل، در شرکت کارفرما و شركت هاي تابعه مي باشد كه داراي فعاليت هاي پيمانكاري بوده و همچنین در شرکت پیمانکار نیز کاربرد دارد.

3- مسئولیتها در بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران:

اجرا: کلیه پیمانکاران و تامین کنندگان

نظارت: واحد HSE

تذکر 1: اين دستورالعمل مكمل آيين نامه هاي حفاظت و بهداشت كار، دستورالعمل ها و مستنداتي است كه در خصوص بهداشت، ايمني و محي ط زيست توسط مراجع ذي صلاح در كشور تدوين  گردیده  و پيمانكار موظف است، علاوه بر اين دستورالعمل، تمامي آنها را به مورد اجرا بگذارد.

تذکر2: مناقصه گزار، مقررات و مستندات HSE مربوط به خود را (دستورالعمل ها ، روش های اجرایی ، راهنماها ، فرم ها و…) در تمام زمينه هاي بهداشتي، ايمني و محيط زيستي كه در پيمان مربوطه كاربرد دارد، ضميمه اسناد مناقصه نموده و يا به صورت لوح فشرده در اختیار پیمانکار قرار می دهد ،پيمانكار با امضاء و عودت اسناد مناقصه ، التزام خود را به رعايت آنها اعلام مي نمايد.

تذکر3: بازرسي ها و مميزي هاي انجام شده در مورد عملكردHSE  پیمانکاران( توسط نماینده کارفرما ، HSE کارفرما )و مطبق فرم ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران با کدF-124 مورد ارزیابی قرار گرفته تا در همکاری های بعدی مورد توجه قرار گیرد

4- شرح مراحل دستورالعمل بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران:

پيمانكار بايد در طول اجراي پروژه و در صورت لزوم قبل از شروع به كار موارد ذيل را پيش بيني، تهيه و رعايت نموده و نسبت به آموزش  آن ها به پرسنل خود و پيمانكاران فرعي و ارتقاء آگاهي آنان اقدام نمايد:

• تدارك تجهيزات ايمني و آتش نشاني، وسايل حفاظت فردي و ساير ملزومات HSE مطابق فهرست ضمیمه قرارداد
• شناسايي و ارزيابي خطرات بهداشتي، ايمني و زيس تمحيطي و اقدامات پيشگيرانه و اصلاحي
• شناسايي و فراهم سازي مقدمات لازم براي مشاركت همه جانبه نيروي كار در فعاليت هايHSE
• تأمين سيستم هاي ايمن كار و تدارك سيستم مجوزهاي كاري
• گزارش حوادث و شبه حوادث) NEAR MISS)
• دستورالعمل های اضطراری HSE
• اجراي طرح هاي مديريت بهداشتي
• اجراي طرح هاي مديريت ايمني
• اجراي طرح هاي مديريت زيست محيطي
• همكاري كامل با بازرسين معتمد سازمان حفاظت محيط زيست
• همكاري كامل با بازرسين دولتي مرتبط با HSE منجمله بازرسین وزارت کار و وزارت بهداشت
• رعايت كامل مفاد گزارش ارزيابي زيست محيطي و گزارشات بازرسين معتمد سازمان حفاظت محيط زيست و ارائه گزارشات عملكردHSE مستمر دوره ای( روزانه ، هفتگی ، ماهانه ، سه ماهه و …) و یا ساير تواتر هايي كه نماينده كارفرما اعلام نمايد.

4-1- خط مشی:

پيمانكار موظف است از خط مشي، قوانين، مقررات، استانداردها و دستورالعمل هايHSE  كارفرما به طور كامل پيروي نموده و الزامات و خط مشيHSE  مقتضي كه مغاير با خط مشي  HSE کارفرما نباشد را تهيه نمايد و از لحاظ شدن الزامات مندرج پيمان اطمينان حاصل كند و آنرا به صورت دوره اي براساس سيستم مديريتي HSE خود را مورد بازنگری قرار دهد .

درصورتي كه كارفرما موافقت داشته باشد پيمانكاران مي توانند با امضاء خط مشيHSE  كارفرما، خود را نسبت به اجراي مفاد آن متعهد نمايند . در اين صورت نيازي به تهيه خط مشي جداگانه نمي باشد.

4-1-1- زیر ساخت ها /تخصیص منابع

پيمانكار حسب موضوع پيمان ، موظف است تأسيسات و دستگاه هايي را تامين كند كه طراحي و ساخت آنها بدون اشكال باشد و به طرز مناسب تعمير و نگهداري شوند . همچنين بايد با ارائه تاييديه هاي لا زم و يا آزمايش هاي كافي (در ابتداي پروژه و حين كار به صورت دوره اي و یا حسب نیاز) اطمينان حاصل نمايد كه عملکرد آنها به طور ايمن بوده و هيچ گونه خطري ، افراد، اموال و يا محيط زيست را تهديد نمي كند.

4-1-2- پیمانکاران فرعی

عملكرد و پرسنل پيمانكاران فرعي به منزله عملكرد و پرسنل پيمانكار محسوب شده و كليه ضوابط اين دستورالعمل براي آنها نيز جاري بوده و لذا در اين خصوص پيمانكار مسئول پاسخگویی در مورد عملکرد HSE تمامی پیمانکاران فرعی خود است .

4-1-3-  ارتباطات

برای موثر واقع شدن برنامه های HSE پیمانکار (بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران)، تعامل پیمانکار و کارفرما در زمینه های بهداشت ايمني و محيط زيست ضروري است . از آنجا كه ممكن است در مراحل قبل از ارائه پيشنهاد شرايط خاص بهداشت، ايمني و محیط زيست، به خوبي شناسايي و در رابطه با آنها بحث نشده باشد، لذابه منظور اجراي كامل و مؤثر HSE ضرورت ارتباطات،حسب موضوع، در قالب جلسات HSE تبيين قوانين، تدوين دستورالعمل ها، طبق دسته بندي با عناوين ذيل به منظور پيشرفت كار ضروري است . هماهنگي در اين خصوص به عهده پيمانكار مي باشد و پيمانكار موظف است مراتب را كتباً به نماينده كارفرما اعلام نمايد:

-جلسات آغاز کار /Tool Box Meeting/ جلسات ارزیابی ریسک

• جلسات ارزيابي ريسك بايد توسط پيمانكار قبل از آغاز به كار (هم زمان با تجهيز محل كا ر /فعاليت) ويا هر زمان (حسب ضرورت ) برگزار گردد .
• جلسات كنترل نتايج ارزيابي ريسك پس از شروع عمليات اجرايي، حد اكثر 3 ماه يك بار و همچنين در هر زمان كه ضرورت دارد، برقرار شو د .
• اين جلسات به منظور بازنگري در سيستم مديريت و كنترل ريسك هاي HSE  پروژه ، شناسایی ریسک های جدید HSE ، از سوابق و شرح برنامه های سه ماه آتی و تعیین راهکارهای کنترلی این خطرات ، تشکیل می شود .

-جلسات دوره اي مسئو ل / بازرسين HSE پیمانکاران (بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران) و نماینده کارفرما (روزانه ، هفتگی ، ماهانه ) لازم است جلسات بازرسین HSE  پيمانكار و نماينده كارفرما به طور دوره اي برگزار شده و نتایج این جلسات به صورت جامع و مكتوب به نماينده كارفرما ارائه شود . بديهي است بازرسي HSEپیمانکار بر اساس چك ليست هاي مدون كه قبلا از سوي HSE پیمانکار تهیه و به تایید نماينده كارفرما رسيده انجام مي شود.  موارد حائز اهميت كه به صورت معمول در اين جلسات مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد عبارتست از:

• گزارش حوادث
• فعاليت هاي در دست انجام در سايت
• آموزشHSE انجام شده قبلي و برنامه ريزي شده جاري.
• ممیزی HSE و نتایج حاصله
• مباحث عمومي

-جلسات گزارش دهي و تجزيه و تحليل حوادث و شبه حوادث

براي مواردي كه در اين دستورالعمل به آن اشاره نشده است بنا به تشخيص و صلاحديد نماينده كارفرما، توسط پيمانكار، جلسات مربوطه تشكيل مي گردد.

4-1-4- مدیریت زمان

محدوديت هاي زماني و تسريع در انجام پروژه نبايد منجر به عدم رعايت الزاماتHSE و نتیجتا موجب اثرات نامطلوب بر عملكرد آن در كليه مراحل پيمان گردد.

4-1-5- مدیریت تغییر

با تغيير شرايط پيمان كه مسائلHSE  تحت تأثير قرار مي گيرد مي بايست تدابير جديد HSE متناسب با تغييرات و پس از تأييد نماينده كارفرما توسط پيمانكار اعمال شود.

هرگونه تغيير در شرايط اجرايي كار (منجمله نيروي انساني، تجهيزات، فرايندها و رويه ها) بايد  به اطلاع و تاييد نماينده كارفرما برسد.

مديريت پيمانكار بايد منابع لازم را در چارچوب پيمان براي مواجهه با هر نوع تغییر ، به موقع فراهم نمايد.

4-1-6- مدیریت ریسک

• پيمانكار بايد براي شناسايي خطرات، ارزيابي ريسك ها و پیش بيني اقدامات كنترلي و پيشگيرانه روش هاي شناخته شده و استاندارد داشته باشد.
• پيمانكار بايد براي انجام اقدامات كنترلي و پيشگيرانه، منابع و امکانات مورد نياز را فراهم نمايد و آموزش هاي مرتبط را براي كليه كاركنان خود و پيمانكاران فرعي فراهم نمايد.
• پيمانكار بايد برنامه هاي مديريت ريسك خود را به صورت دور ه اي (حسب نوع كار، محدوده كار، تغييرات و همچنين حسب درخواست نماينده كارفرما ) مورد بازنگري قرار دهد و آخرين ويرايش آن را در اختيار نماينده كارفرما قرار دهد.

4-1-7- فرهنگ سازی HSE

• پيمانكار بايد با انجام برنامه هاي مختلف براي ارتقاء فرهنگHSE در محیط کار تلاش کند . این برنامه ها مي تواند تاكيد بر انجام كار بدون حادثه، توسعه شعارهاي HSE حفظ و ارتقا سلامت كاركنان و جلوگيري از آلودگي و تخريب محيط زيست، شناسايي مخاطرات، برنامه هاي انگيزشي و برخوردهاي انضباطي باشند.
• درصورت عدم رعایت مقررات HSE توسط كاركنان پيمانكار، برخوردهاي انضباطي زير به ترتیب عمل خواهد شد :
• اخطار شفاهي به پيمانكار و حسب مورد درخواست اخذ تعهد از فرد خاطي براي رعايت مقررات HSE به منظور عدم تكرار آن و موارد مشابه
• اخطار كتبي به پيمانكار و در صورت مقصر بودن فرد خاطي (به تشخيص نماينده كارفرما ) درخواست جايگزين و يا جابجايي فرد خاطي (بديهي است در صورت لزوم كارفرما از ورود فرد خاطي به داخل محوطه كارگاه يا محل عمليات جلوگيري خواهد نمود)
• جريمه مالي متناسب با تخلف كاركنان خاطي و لحاظ آن به حساب بدهي پيمانكار.

4-1-8- بازنگری مدیریت

• پيمانكار بايد به صورت مستمر عملكردHSE خود را مورد بازبيني و مميزي قرار دهد .اين بازنگري بايد هم به صورت دور ه اي (در فواصل زماني معین ) و هم به صورت غيردور ه اي (درمواردي نظير وقوع حوادث و ايجاد تغييرات در فرايند انجام كار و يا درخواست نماينده کارفرما )
• پيمانكار بايد نتايج بازنگر يهاي دور هاي خود را به كارفرما گزارش دهد.
• كارفرما حق دارد به صورت دور ه اي و يا اتفاقي، عملكرد پيمانكار را مورد بازرسي و مميزي قراردهد. البته بدون اينكه به تعهد پيمانكار در اين زمينه خللي وارد شود. انجام يا عدم انجام به موقع بازرسي و مميزي هاي مذكور توسط كارفرما رافع تعهدات پيمانكار در اين خصوص نمي باشد.
• كارفرما مي تواند در هر زمان بر عملكرد پيمانكار نظارت نموده تا در هنگام عدول از حد قابل قبول، طبق مفاد پيمان منعقده اقدام لازم به عمل آورد.

ورودي هاي بازنگري

• نتايج مميزي هايHSE
• بازخوردهاي دريافتي از كارفرما
• عملکرد HSE
• وضعيت اقدامات پيشگيرانه و اصلاحي
• پيگيري اقدامات مربوط به بازنگر يهاي قبلي
• تغييرات موثر بر عملكردHSE
• پيشنهادات بهبود عملكرد

خروجی های بازنگري

خروجي بازنگري مديريت بايد شامل كليه تصميمات و اقدامات مربوط به موارد ذيل باشد:

• بهبود عملکرد HSE پيمانكار در ارتباط با الزامات كارفرما و پيمانكار.
• شناسايي منابع، امكانات، تسهيلات و برنامه هاي مورد نياز براي بهبود

4-1-9- جبران خسارت

چنانچه پيمانكار و كاركنان آن بر اثر غفلت، عدم رعايت ضوابط HSE ، ایجاد شرایط نا ایمن نقص در دستگا ه هاي مورد استفاده و انجام نادرست كار موجب بروز خساراتي به جان و مال كاركنان پيمانكار، كارفرما و شخص ثالث، تأسيسات و يا محیط زيست گردد، پيمانكار مسئول پرداخت جرائم و جبران خسارت وارده مي باشد. ضمنا صرف رعايت مقرراتHSE  کارفرما کافی نبوده و پيمانكار بايستي از صدمات احتمالي به كاركنان خود، كارفرما، شخص ثالث و مخاطرات زيست محيطي جلوگيري نمايد.

4-2- ساختار سرپرستی HSE

• پيمانكار بايد قادر باشد ساختار مديريتي و يا سرپرستي خود را توصيف كرده و نشان دهد كه چگونه با برنامه كلي كه به منظور تضمين بهداشت، ايمني و محيط زيست كاركنان در نظر گرفته شده است متناسب می باشد .
• پيمانكار موظف است قبل از آغاز فعالیت اجرايي پروژه حسب موضوع پيمان ، تعداد نماينده/ نمایندگان خود را مطابق اسناد مناقصه تعيين و كتباً به كارفرما معرفي نمايد . نيروهاي HSE پيمانكار بايستي داراي تحصيلات تخصصي در زمينه بهداشت، ايمني و محيط زيست و يا رشته هاي مرتبط و داراي تجربه كافي باشند وبا تأييد كتبي نماينده كارفرما ، شروع به كار نمايند.
• پيمانكار بايستي به وسيله مستندات ومدارك كافي (مورد تا ييد کارفرما ) ثابت كند كه افراد مسئول و ناظر بر امور بهداشت، ايمني و محي ط زيست كاملاً واجد شرايط هستند . بديهي است تاييد كارفرما ناقض انجام تعهدات پيمانكار در این زمينه نبوده و در صورت عدم احراز صلاحيت در هر زمان و با اعلام نماينده كارفرما، پيمانكار موظف به جايگزيني افراد واجد صلاحيت ميباشد.
• تغيير در تعداد نيروهايHSE با توجه به موضوع پيمان وريسك پذيري پروژه ها به تشخيص رئيس HSEكارفرما و تأييد بالاترين مقام خواهد بو د . بديهي است اين موضوع در اسناد مناقصه و استعلام درج مي گردد.

4-3- الزامات HSE  در جذب و به کار گیری افراد

پيمانكار بايد در بدو به كارگيري كاركنان و قبل از اجراي فعاليت هاي جديد، اطمينان حاصل كند كه كاركنان جذب شده براساس موارد ذيل واجد صلاحيت بوده و به كارگرفته شوند:

• سلامت جسمي و رواني
• مهارت هاي تجربي
• دانش انجام كار
• پيمانكار موظف است قبل از به كارگيري نيروهاي خود، با انجام معاينات پزشكي و مصاحبه هاي اختصاصي از تناسب آنها با وظايف محوله در برآوردن الزامات سيستم مديريت HSE اطمینان حاصل کند
• پيمانكار، موظف است صلاحيت كاركنان خود را براي انجام وظايفشان به طور مرتب مورد بازنگري و ارزيابي قر ار دهد، اين بررسي ها شامل شناسايي و بهينه نمودن عوامل و تجهيزات براي ارتقاء كيفي فعاليت هاي كاركنان و آموز ش هاي مورد نياز آنها جهت دستيا بي به اين منظور باشد.

• اقدامات لازم براي اطمينان از صلاحيت افراد، مي تواند شامل موارد ذيل باشد:

• • تجزيه و تحليل نظام مند الزامات مرتبط با وظايف.
  • معاينات دور هاي و آموزش هاي HSE
  • ارزيابي عملكرد افراد
  • شواهد مستند شده از صلاحيت فردي.
  • برنامه هايي براي ارزيابي دور هاي.

نفرات معرفي شده براي مسئوليت هاي HSE پيمانكاران مي بايستي دوره آموزش مباني و الزامات سيستم مديريت HSEو يا در صورت درخواست كارفرما، دوره HSE پیمانکاران را گذرانده و مدرك آن را براي شروع به كار ارائه نمايند.

كاركنان پيمانكار، به ويژه مسئولين HSE درصورت ضرورت از طرف HSE کارفرما مورد مميزي قرار مي گيرند تا اطمينان حاصل شود افراد براي انجام ايمن كار به اندازه كافي واجد شرايط، با تجربه و تحت كنترل مي باشند.

4-4-شرح وظایف HSE و نقش مدیریت و عوامل پیمانکار

4-4-1- مدیر عامل / مدیریت پیمانکاری

موظف است در صورت مشاهده موارد خاص (نظير تكرار مداوم حوادث، بيماري هاي واگيردار، موارد مشكوك و …) با انجام اقدامات مناسب نسبت به مقابله با آنها اقدام نمايد و با تخصيص منابع مورد نياز (مالي، انساني، فيزيكي و …   ) كليه مراحل را مطابق موازين HSE تضمین نماید.

موظف است شرايط لازم را به منظور ارائه آموزش هاي HSE مورد نیاز کارکنان خود فراهم نماید

بنا به تشخيص و موافقت نماينده كارفرما، پيمانكار مي تواند از امكانات آموزشي و آموزش هاي كارفرما نيز بهره مند گردد.

متعهد است كه مقررات HSE لازم را در رابطه با خدمات و كارهاي مورد نظر رعايت كند . به علاوه ضروري است كه عملياتش را به صورتي انجام دهد كه همواره مطابق با تعهدات و وظايف مندرج در قوانين بهداشت، ايمني و محيط زيست باشد . همچنين بايستي تابع مصوبات مراجع قانوني و يا ديگر مصوباتي باشد كه در رابطه با موارد بهداشتي، ايمني و زيست محيطي ابلاغ مي شوند. در اين زمينه لازم است، شرح وظايف هر يك از كاركنان پيمانكار در قبال مسائل HSE را مشخص كرده و به اطلاع وي برساند.

4-4-2- مسئول HSE پیمانکار

پس از طي دوره هاي آشنائي با محيط كار و آموزش هاي لازم، در مدت انجام كار پيمانكاري، مسؤليت كامل كاركنان پيمانكار را از نظر آموزش و الزامات HSE برعهده خواهد داشت .

بايستي در كليه جلسات هماهنگي دوره اي كارفرما و پيمانكار حضور يافته وگزارش وضعيت HSE محيط كار خود را جهت اتخاذ تصميمات مقتضي ارائه نمايد.

مسؤوليت آموزش كليه نفرات پيمانكار را در رابطه با آموزش هاي لازم از قبيل رعايت مقرراتHSE  در ضمن كار، برنامه هاي مديريت بهداشت، روش هاي اطفاء حريق، جنبه هاي زيست محيطي، برنامه مديريت محيط زيست و اقدامات لازم در زمان اعلام وضعيت اضطراري، به عهده خواهد داشت.

پيروي از الزامات را متناسب با ماهيت كار و بر اساس نظام نامه مربوط به خط مشي HSE مصوب تضمين مي كند . اين الزامات شامل استفاده اجباري از تجهيزات حفاظت فرد ي (كلاه ايمني، كفش ايمني (پنجه فولادی)، لباس كار مناسب، دستكش و همچنين وسايل حفاظتي مناسب براي چشم و گوش ) مي باشد . در ضمن بايد تجهيزات حفاظت فردي ويژه (نظير لباس هاي ضد آتش براي افرادي كه با هيدروكربن ها سر وكار دارند)  براي مشاغل خاص فراهم گردد.

ملاحظات بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران:

• بايستي روزانه رونوشت گزارش عملكرد خود را به نماينده كارفرما تحويل نمايد.
• بايستي هماهنگي و همكاري لازم و تنگاتنگ با نماينده كارفرما را در صورت اعلام وضعيت اضطراري در كارگاه به عمل آورند.
• بايستي كليه شئونات اخلاقي را هنگام برخورد و تذكرات لازم به كا ر كنان پيمانكار رعايت نموده و در صورت مشاهده هرگونه شرايط يا اعمال غير بهداشتي، نا ايمن، مخاطره آميز براي محيط زيست و مغاير با مقررات HSE مراتب را سريعاً به نماينده كارفرما منعكس نمايد.

نمونه هايي از اتفاقاتي كه حسب موضوع پيمان ، بايد به نماينده كارفرما گزارش شود عبارت است از:

• هر گونه آلودگي و تخريب زيست محيطي ناشي از فعاليت (به صورت مستقيم يا غير مستقيم) و حتي ريزش مواد به بيرون از مرزهاي محدودة فعاليت
• هرگونه آسيب زيست محيطي به ساكنان و همسايگان سايت
• هرگونه مسموميت افراد
• هرگونه بيماري مكرر افراد
• بايستي در صورت بروز آتش سوزي و يا حوادث مهم (بهداشتي، ايمني و محيط زيستي )، حداكثرتا سه ساعت، مراجع ذيربط(مندرج در دستورالعمل ارسال فوري گزارشات آتش سوزي ها وحوادث مهم بهداشتي، ايمني و محيط زيست) و نماينده كارفرما را مطلع نمايد.
• بايستي در صورت وقوع هر نوع حادثه بر اي كاركنان پيمانكار يا حادثه اي كه داراي تبعات مخاطره آميز براي محيط زيست باشد، سريعاً نسبت به تهيه گزارش كامل حادثه و ارسال آن بهHSE كارفرما و نمايندة كارفرما اقدام نمايد.
• موظف مي باشند تا در صورت مشاهده هرگونه اقدام ناايمن كه امكان بروز حادثه ناتوان كننده در آن بوده و يا عملياتي كه داراي مخاطرات زيست محيطي باشد و تذكرات وتمهيدات معمول درمرتفع كردن آن كارساز نباشد پس از متوقف كردن كار، بلافاصله مراتب را به نماينده كارفرما كتباً اعلام نمايد.
• موظف است نسبت به گردآوري اطلاعات و آمار مرتبط با عملكردHSE ، تكميل پرسشنامه ها وساير موارد درخواستي كارفرما درخصوصHSE اقدام نمايد.

4-4-2- کارکنان پیمانکار

• كاركنان پيمانكار موظف به رعايت كليه مقرراتHSE در محيط پيمانكاري (تعريف شده از سوي نمايندة كارفرما) هستند.
• كاركنان پيمانكار موظفند در صورت مشاهده رفتار و شرايط مغاير با مقرراتHSE در عمليات اجرايي، مراتب را به مسؤولHSE پيمانكار گزارش دهند.

4-5-آموزشHSE  رده هاي مختلف شغلي

• پيمانكاران موظفند كليه پرسنل تحت امر خود را در خصوص مقرراتHSE و همچنين مقررات ودستورالعمل هاي مربوطه آموزش دهند . چنانچه امكانات لازم براي اين امر را نداشته باشند ميتوانند با رعايت شرايط مندرج در پيمان از همكاري متخصصين كارفرما در امر آموزش استفاده نمايند، اما اين امر نبايد پيمانكار را از مسؤوليت در تضمين آموزشHSE كاركنان خود رها سازد. بديهي است در صورت استفاده از دوره هاي آموزشي كارفرما، هزينه هاي مربوطه كه ازطرف كارفرما اعلام مي گردد به عهدة پيمانكار مي باشد.
• آموزش ها بايد حداقل حاوي اطلاعات ارزيابي خطرات بهداشتي، مقررات و آيين نامه هاي بهداشتي (فردي، محيط و صنعتي ) و كمك هاي اوليه، اطلاعات ارزيابي خطرات محيط كار، مقررات و آيين نامه هاي ايمني و نحوه آمادگي و مقابله با شرايط اضطراري، استفاده ازسيستم هاي آتش نشاني، نحوه استفاده از برگه اطلاعات ايمني مواد(MSDS) و تعهدات، قوانين والزامات زيست محيطي مربوط به فعاليت ها، اثرات نامطلوب زيست محيطي پروژه و اطلاعاتي در مورد مديريت مواد زائد، كنترل آلودگي آب، هوا و خاك باشد.
• كاركنان پيمانكار بايد در زمينه وظايف شغلي خود آموزش هاي لازم را فرا گرفته و دانش واطلاعات لازم را در اين زمينه دارا باشند . اطلاعات مذكور شامل كليه الزامات بهداشتي، ايمني و زيست محيطي مي باشد كه در حين كار ممكن است ايجاد شود.
• كاركنان پيمانكار و يا هر كس ديگري كه از طريق پيمانكار به كار گمارده مي شوند بايدآموزش هاي لازم را مطابق با مقرراتHSE كارفرما، فراگيرند . اگر در مقررا تHSE كارفرما استانداردي موجود نباشد مقررات پيمانكار بايد به تأييد كارفرما برسد.
• پيمانكار موظف است آموزشHSE كاركنان پيمانكاران فرعي را انجام دهد.
• پيمانكار بايد مدارك و مستندات لازم در زمينه آموزش كاركنان خود را ارائه نماید . مدارك بايستي شامل نام افراد آموزش ديده، محتواي دوره، زمان اجراي دوره و اسامي مربيان باشد.
• يادآوري: مدت زمان آموزش هايHSE با توجه به حجم و نوع فعاليت پيمانكار بايد به تاييد نماينده كارفرما برسد.

4-6- راهكارها و راهبردي نمودنHSE

• پيمانكار و كاركنان ايشان ( اصلي و فرعي) در حيطه فعاليت خود لازم است علاوه بر آشنايي و رعايت كليه مقررات مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزارت كار، سازمان تامين اجتماعي، سازمان حفاظت محيط زيست، به ديگر مقررات ملي و همچنين استانداردهاي ملي و بين المللي(NIOSH, OSHA, EPA, NFPA,….) آشنايي داشته و نسبت به رعايت آنها اقدام نمايد.
• رعايت مقررات و مستنداتي (دستورالعمل ها، روش هاي اجرايي، راهنماها، فرم ها و …) كه پس ازعقد قرار داد تهيه شده و از طرف كارفرما به پيمانكار ابلاغ مي گردد توسط پيمانكار الزامي مي باشد.

تذكر1: كليه فعاليت هاي در حال انجام در سايت به منظور اطمينان از تطابق با الزامات سيستم مديريتHSE به صورت منظم مميزي و بازرسي مي شود.

• پيمانكار موظف به ارائه روش هاي انجام كار( با لحاظ كردن الزامات HSE) به نحوي كه خطري افراد، اموال و يا محيط زيست را تهديد نكند، به كارفرما مي باشد.

4-6- 1- برگه هاي اطلاعات ايمني موادMSDS

پيمانكار موظف است براي تمام مواد شيميايي مورد استفاده در فرايندهاي كاري خود برگه هاي اطلاعات ايمني مواد(MSDS) را به زبان فارسي و حسب نياز به زبان انگليسي، به تاييد نماينده كارفرما برساند و در كليه مراحل حمل و نقل، جا به جايي و استفاده به كار برد. اين برگه بايد حاوي اطلاعات زير باشد:

•    مشخصات كلي
•   خصوصيات فيزيكي و شيميايي
•    خطرات ايمني
•    خطرات بهداشتي
•    خطرات زيست محيطي
•    حدود مجاز
•    كمك هاي اوليه و نحوه واكنش در شرايط اضطراري
•    شرايط ايمني انبارش، حمل و نقل
•    تعيين سطح خطر

4-6-2- مميزي و بازرسيHSE

• پيمانكار بايد برنامه هاي منظم مميزي و بازرسيHSE به منظور حصول اطمينان از لحاظ شدن الزاماتHSE اين برنامه بايستي مكتوب بوده و شامل دامنه، تناوب، مسئوليت ها، نگهداري سوابق و اقدامات اصلاحي گردد.
• علاوه بر برنامه هاي دوره اي مميزي، بايد بازديدهاي اتفاقي از محل انجام كار به عمل آيد. بازرسي هاي غير دوره ايHSE در صورت وقوع حوادث نيز انجام شود.

• بازرسي و مميزي به صورت رسمي و غير رسمي توسط كارفرما در هر زمان از تاسيسات ، تجهيزات و نيروي انساني پيمانكار به عمل مي آيد. در صورت مشاهده موارد مغاير با HSE، پيمانكار موظف است مورد را به سرعت برطرف و تصحيح نمايد.
• پيمانكار موظف است اسناد و مدارك مورد درخواست كارفرما را در هر زماني تهيه و ارائه نمايد.

4-6-3- طرح مديريت واكنش در شرايط اضطراري

• پيمانكار موظف است براي تدوين يك طرح مناسب بر اساس راهنماي طرح مديريت واكنش در شرايط اضطراري(ERP) براي مواجهه با وضعيت هاي اضطراري اقدام و پس از تاييد كارفرما اجرا نمايد.

تذكر: در جاهايي كه كارفرما خود داراي طرح واكنش در شرايط اضطراري مي باشد، پيمانكار موظف به تبعيت از آن مي باشد.

• بنا به صلاحديد نماينده كارفرما، پيمانكار ملزم است در برنامه مانورهاي عملياتي(HSE) مرتبط با حوزه فعاليت خود شركت كند.
• پيمانكار مي بايست تجهيزات و نيروي كار لازم را جهت اجراي دستورالعمل هاي واكنش در شرايط اضطراري فراهم نمايد. در اين رابطه پيمانكار موظف است نسبت به آموزش هاي لازم وتمرينات كافي براي افراد خود اقدام نمايد.
• نماينده كارفرما بايد در مباحث مربوط به وضعيت هاي اضطراري مشاركت نمايد به طوري كه از تناسب دستورالعمل هاي پيمانكار با دستورالعمل هاي كارفرما اطمينان حاصل نمايد.
• چنانچه وضعيت اضطراري دقيقاً در محل فعاليت پيمانكار رخ داده باشد، تا قبل از تهيه گزارش اوليه حادثه، نسبت به عمليات پاكسازي محل اقدامي به عمل نيايد و فقط با مجوز كتبي نماينده كارفرما مي توانند اقدام لازم را به عمل آورند.
• پيمانكار موظف به پيگيري وضعيت درمان كاركنان مصدوم خود پس از انتقال به مراكز درماني (در صورت نياز) است.

4-6-4- ملاحظاتHSE مجوزهای کار

  نحوه انجام كار

• انجام هر نوع كاري توسط كاركنان پيمانكار ( به عنوان مجري كار) اعم از كار گرم، سرد، حفاري و … بايستي پس از دريافت اجازه كار بر اساس دستورالعمل صدور مجوز كار(PTW) از واحد مربوطه صورت پذيرد.
• اجازه كار دريافتي بايستي داراي امضاء مجاز مسئولين مربوطه ي كارفرما، مسئول پيمانكاري يا ناظر مربوطه باشد.
• در بدو شروع پيمان بايستي نفرات پيمانكار كه داراي امضاء مجاز مي باشند بر اساس دستورالعمل صدور مجوز كار جهت دريافت كارت امضاي مجاز به مبادي مربوطه معرفي شود.
• كاركنان پيمانكار موظفند هنگام انجام كار از كليه تجهيزات حفاظت فردي متناسب با نوع كار استفاده نمايند.
• نماينده كارفرما در صورت مشاهده انجام كار بدون دريافت مجوز لازم يا عدم رعايت مقرراتHSE و يا عدم استفاده از تجهيزات حفاظت فردي توسط پيمانكار، نسبت به تعطيل نمودن كار اقدام نموده و تأمين خسارات حاصله بعهده پيمانكار مي باشد.
• پيمانكار موظف است پس از انجام كار نسبت به پاكسازي و بهسازي محيط كار و بازگرداندن آن به حالت اوليه اقدام نمايد.
• استفاده از ابزار و لوازم ناقص و نا ايمن در هنگام كار ممنوع است و در صورت مشاهده از انجام كار جلوگيري بعمل خواهد آمد و ابزار و لوازم ناايمن بايد بلافاصله توسط پيمانكار از محيط كار خارج شود.
• چنانچه از ادامه فعاليت پيمانكار بدليل عدم رعايت مقرراتHSE جلوگيري به عمل آيد، تا زمان رفع نقص و نارسايي آن فعاليت و صدور مجوز از سوي نماينده كارفرما ، پيمانكار حق ادامه فعاليت مذكوررا نخواهد داشت و از بابت هزينه هاي مرتبط با توقف كار، كارفرما هيچ گونه مسئوليتي نخواهد داشت و بعلاوه اين تاخير غير مجاز تلقي مي گردد.
• در صورت بروز وضعيت اضطراري، پيمانكار موظف است مطابق با دستورالعمل و مقررات مربوطه و يا به محض اعلام مسئولينHSE يا نماينده كارفرما ، نسبت به توقف كار اقدام و در صورت نياز سريعاً افراد خود را از محوطه خارج نمايد.
• پيمانكار موظف است ليست فعاليت هايي كه نياز به اخذ مجوز(Permit) دارند تهيه و به نحو مناسب از جمله تابلوهاي اعلانات ايمني به كليه كاركنان مرتبط اطلاع رساني نمايد.

4-6-5- گزارش دهي، بررسي و تجزيه و تحليل حوادثHSE

• پيمانكار ملزم به گزارش دهي شبه حوادث(near miss) ، رويدادها و حوادث، طبق روش كارفرما مي باشد.
• پيمانكاران ملزم به اطلاع رساني سريع در مورد تمامي حوادث بهداشتي، ايمني و زيست محيطي حاد از قبيل: “حوادث منجر به فوت، خسارات مالي قابل توجه و يا آلودگي هاي زيست محيطي وسيع” مطابق دستورالعمل ثبت و ارائه گزارش حوادث مهم مي باشند. پيمانكاران اصلي ملزم به ثبت و ارائه گزارش و آمارحوادث بهداشتي، ايمني و زيست محيطي و شبه حوادث مربوط به خود و پيمانكار فرعي مطابق با دستورالعمل گزارش حوادث به نماينده كارفرما مي باشند.
• پيمانكار موظف است دفتر مخصوص براي ثبت خصوصيات تمام معالجات جزئي كه توسط كاركنان خود درمحل كارگاه انجام مي گيرد تهيه و نگهداري خواهد کند. همچنين موظف است در صورت بروز حادثه ناتوان كننده يك نسخه از گزارش اداره بيمه را براي نماينده كارفرما ارسال داشته و نسخه ديگري را بايگاني نمايد. اين گزارش موارد ذيل را شامل مي شود:

• شبه حوادث

• حوادث

• اقدامات اصلاحي

• درس هاي حادثه

– تمامي حوادث بايد توسط نمايندهHSE كارفرما بررسي شود. پيمانكار بايد ضمن اطلاع رساني در انجام اين بررسي و رفع مشكلات موجود، همكاري لازم را مبذول دارد تا تمامي اعمال و شرايط نا ايمن فوراً اصلاح شوند.

• پيمانكار بايد در اسرع وقت پس از تجزيه و تحليل حوادث با هماهنگي نماينده كارفرما بايد نتايج آن را به منظور پيشگيري از وقوع حوادث مشابه به صورت مقتضي در اختيار كليه افراد قراردهد.

4-6-6-مدیریت بهداشت

جريمه هاي احتمالي از طرف وزارت بهداشت، درمان و ديگر متوليان بهداشتي كشور ناشي از فعل يا ترك فعل كاركنان پيمانكار به عهده پيمانكار خواهد بود.

الف)  بهداشت حرفه اي

• مسئوليت تمامي مراحل شناسايي، اندازه گيري، ارزيابي و كنترل عوامل زيان آور محيط كار به عهده پيمانكار مي باشد. موارد مذكور را مي توان براساس نوع فعاليت، فرآيند انجام كار، نوع خطر، محل انجام عمليات و … تقسيم بندي نمود.
• پيمانكار بايد برنامه اي مدون به منظور شناسايي عوامل زيان آور محيط كار ( عوامل فيزيكي، شيميايي، مكانيكي، بيولوژيكي و ارگونوميكي) داشته باشد. در انجام اين شناسايي بايد راهنماي شناسايي مخاطرات بهداشتي ارائه شده از سويHSE وزارت نفت به عنوان حداقل الزامات مورد استفاده قرار گيرد.

• پيمانكار موظف است علاوه بر انجام اندازه گيري هاي معمول آلاينده هاي محيط كار، نسبت به شناسايي و حذف مواردي كه داراي پتانسيل آسيب هاي بهداشتي هستند اقدام نمايد.
• نتايج اندازه گيري آلاينده هاي محيط كار بايد ثبت و به طور پيوسته پايش شود.
• پيمانكار بايد بسته به نوع ريسك هاي بهداشتي شناسايي شده، نسبت به ارزيابي آنها اقدام نمايد. ( بر اساس تكنيك هاي مختلف و با اولويت مستندات ارسالي از سوي نماينده كارفرما)
• پيمانكار بايد اقدامات كنترلي و پيشگيرانه مناسب را به منظور حذف يا كاهش ريسك هاي بهداشتي، و عوامل زيان آور محيط كار تدوين و اجرا نمايد.
• چنانچه نتايج اندازه گيري آلاينده هاي محيط كار بيانگر غير مجاز بودن ميزان آلاينده ها در محيط باشد، پيمانكار بايد اقدامات لازم را به منظور حذف يا كاهش آلاينده ها و ايجاد شرايط محيطي مناسب به عمل آورد.

 تذكر :1 به طور كلي حذف يا كاهش آلاينده ها در منبع ايجاد و يا مسير انتقال صورت مي گيرد. علاوه بر اين استفاده از تجهيزات حفاظت فردي، به منظور كاهش آثار آلاينده ها در محل دريافت، الزامي است.

• پيمانكار پيمانكار موظف است مطابق با ماده 92 قانون كار و همچنين آئين نامه ها و مقررات ملي (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزارت کار و…) را در رابطه با معاينات پزشكي ( اوليه و دوره اي و. …) براي كاركنان خود اجرا نموده و نتايج آن را در پرونده بهداشتي كاركنان خود نگهداري نمايد.
• انجام معاينات شغلي بايستي توسط مراكز بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و يا مراكز سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت (با هزينه پيمانكار) انجام گردد.
• نوع آزمايشات و زمان معاينات شغلي دوره اي با توجه به نوع عوامل زيان آور موجود در محيط كار و مطابق با نظر پزشك طب كار و كارشناس بهداشت حرفه اي تعيين مي شود.
• آزمايشات و معاينات اوليه ( قبل از شروع به كار) و دوره اي مختص تمامي رانندگان وسايل نقليه و سرويس هاي اياب و ذهاب بايد مطابق دستورالعمل هاي مربوطه به طور منظم انجام پذيرد.آزمايشات مربوط به مواد مخدر براي رانندگان مورد تاكيد قرار مي گيرد.
• پيمانكار موظف است گزارش انجام معاينات شغلي كاركنان خود را با ذكر تعداد كاركنان معاينه شده و آمار مربوط به بيماري هاي شغلي براي هر ماه به نماينده كارفرما ارسال كند(زمان ارسال آمار با هماهنگي نماينده كارفرما مي باشد)

تذكر 2: در موارد خاص ( نظير تكرار حوادث، غيبت ها و تأخيرهاي مكرر، اختلال در روابط كار و … ) پيمانكارموظف است به منظور پيشگيري از تأثيرات نامطلوب، به بررسي عوامل رواني مذكور بپردازد.

پيمانكار مي بايستي براي كاركنان خود اقدام به تهيه پرونده بهداشتي مطابق با دستورالعمل تهيه پرونده بهداشتي بنمايد.

ب – بهداشت محيط

• مسئوليت بهداشت( عمومي، فردي و محيط) فعاليت هاي پيمانكار بر عهده پيمانكار است و بايد مطابق با مقرراتHSE باشد.
• پيمانكار بايد تاسيسات بهداشتي به همراه شرايط و ضوابط مربوط به بهداشت عمومي، محيط و فردي آن را همچون آشپزخانه، محل غذاخوري، انبار مواد غذايي، حمام، توالت، دستشويي، نمازخانه، محل سكونت، رختكن، آب آشاميدني و … را مطابق با مقررات (دستورالعمل، روش اجرايي، راهنما، فرم و…)HSE براي كاركنان خود فراهم نمايد.
• شرايط و ضوابط بهداشت مواد فردي، عمومي و محيط مربوط به اماكن و افراد در اختيار پيمانكاربايد مطابق با مقرراتHSE باشد.
• آب آشاميدني و مصارف بهداشتي آن بايد منطبق با دستورالعمل ويژگي هاي آب آشاميدني واحدبهداشتHSE باشد.
• محيط كار پيمانكاران بايد تميز و مرتب بوده و پاكيزه و منظم نگهداري شود.به اين منظور بايد محلي براي ذخيره و نگهداري تجهيزات در نظر گرفته شود. دستورالعمل ضبط و ربط در همه فرايندها، اعمال، فعاليت ها و مشاغل بايد رعايت شود. ضبط و ربط براي اين فرايندها يك بخش جانبي نبوده بلكه بخش تكميل كننده آنها است. به عنوان بخشي از كار، مواد زائد و زباله ها بايد از منطقه فعاليت، به صورت مرتب و مستمر جمع آوري شود.

ج- كمك هاي اوليه

• پيمانكار موظف است مركزي را براي استفاده فوري بيماران يا كارگران آسيب ديده تحت نظر يك يا چند پزشك و پزشكيار (بسته به تعداد كاركنان و به تشخيص نماينده كارفرما) در محل و يا نزديك محل كار پيش بيني نمايد.
• پيمانكار مكلف است متناسب با تعداد كارگران و نوع خطرات كارگاه جعبه كمك هاي اوليه مجهز به تجهيزات و داروهاي لازم تهيه و در نقاطي كه دسترسي فوري به آنها براي كارگران ميسر باشد نصب نمايد.
• لازم است متناسب با تعداد كارگران و نوع خطرات كارگاه حداقل دو نفر از كاركنان پيمانكارآموزش كمك هاي اوليه را براي عكس العمل سريع در هنگام وقوع حادثه گذرانده باشند و به نماينده كارفرما معرفي گردد.
• مسئولHSE پيمانكار موظف است به محض ابتلاء يكي از كارگران به امراض واگيردار مراتب را به نماينده كارفرما گزارش دهد.
• محل استقرار خدمات پزشكي بايد براي كليه كاركنان شناخته شده باشد.

4-6-7- مديريت ايمني و آتش نشاني

• پيمانكار بايد نسبت به شناسايي، ارزيابي و كنترل ريسك هاي ايمني انواع خطرات محيط كار خود اقدام كند. از جمله اين خطرات عبارتند از:
  •  خطرات مكانيكي/ الكتريكي / حرارتي
  •  خطرات ناشي از ارتفاع
  •  خطرات ناشي از مواد شيميايي و اجسام
• پيمانكار بايد براي انواع خطرات شناسايي شده، تدابيري به منظور پيشگيري از وقوع حوادث محتمل اتخاذ نمايد.
• پيمانكار موظف است با توجه به خطرات موجود در محيط كار نسبت به تهيه و نصب علائم هشدار دهنده مربوط اقدام نمايد.
• به منظورحصول اطمينان ازعملكردمناسب تجهيزات و ماشين آلات(از نظربهداشت، ايمني و محيط زيست)، پيمانكارموظف است يك برنامه مدون براي زمان تعميرونگهداري تدوين و اجرا نمايد.
• برنامه تعمير و نگهداري تجهيزات پيمانكار بايد به صورت مستمر با هماهنگي نماينده كارفرما مورد بازنگري قرار گيرد.
• پيمانكار بايد در برنامه هاي تعمير و نگهداري تجهيزات خود، از وجود و چگونگي نحوه استفاده تجهيزات ايمني اطمينان حاصل كند.
• پيمانكار موظف است درصورت فقدان، خرابي يا آسيب ديدگي تجهيزات ايمني و آتش نشاني خود، نسبت به تعويض يا تعمير آن اقدام نمايد. ضمناً سريعاً مي بايست فقدان تجهيزات ايمني و آتش نشاني كارفرما را به نماينده كارفرما منعكس و درخواست رفع نقص يا تعويض تجهيزات را بنمايد.
• پيمانكار موظف است بسته به نوع فعاليت، دستورالعمل هاي ويژه ايمني ماشين آلات را تهيه و به مورد اجرا درآورد.

تذكر: لازم است قبل از ارسال هر گونه دستگاه به كارگاه، تمامي نواقص برطرف گردند.

• پيمانكار بايد ابزار مناسب و سالم به منظور انجام فعاليت هاي كاري فراهم كند.
• پيمانكار بايد ليست تجهيزات ضروري و تاييديه سلامت آنها را قبل از ورود به محل كار ارائه نمايد. نمونه هايي از اين تجهيزات عبارتست از:
  •  مخازن و تجهيزات سند بلاست
  •  ماشين آلات بتن سازي
  •  بلدزر/ لودر/ جرثقيل/گريدرSide boom
  •  ماشين خم كاري و وسايل نقليه باربري
  •  موتور جوش(ترانس وژنراتور) ماشين آلات سبك و سنگين
  •  ماشين آلات مربوط به آزمايش هيدرواستاتيك
• استقرار هر گونه كانتينر و يا تخصيص فضا جهت كارگاه يا انبار پيمانكار منوط به اخذ مجوز از نماينده كارفرما مي باشد.
• قبل از شروع به كار، پيمانكار بايستي از محل كار بازديد به عمل آورده تا در صورت عدم و يا كمبود تجهيزات اطفاء حريق نسبت به تدارك تجهيزات آتش نشاني ( پيش بيني شده در اسناد مناقصه) اقدام نمايد. بنابراين پيمانكار مسئول تدارك تجهيزات ايمني و آتش نشاني (از جمله خاموش كننده هاي دستي) در حيطه فعاليت هاي خود است. اين تجهيزات بايد به تاييد نماينده كارفرما رسيده باشند.
• پيمانكار موظف است به نحوي برنامه ريزي نمايد كه كليه كاركنان تحت سرپرستي او از وسائل حفاظتي تحويلي استفاده نمايند.
• در صورت عدم استفاده از تجهيزات حفاظتي توسط كاركنان پيمانكار، برخوردهاي انضباطي زير به ترتيب ذيل عمل خواهد آمد:
  •     اخطارشفاهي به پيمانكار ودرخواست اخذ تعهداز فرد خاطي براي استفاده از وسائل حفاظت فردي.
  •     اخطار كتبي به پيمانكار و در صورت مقصر بودن فرد خاطي (با نظر نماينده كارفرما) درخواست برخورد با شخص خاطي به نحو مقتض
  •     اعمال جريمه نقدي پيمانكار و كسر از صورت وضعيت پيمانكار با نظر نماينده كارفرما براي خطاهايي كه فرد خاطي انجام داده است و درخواست تعويض جانشين به جاي فرد خاطي.
• در صورتي كه پيمانكار در حين اجراي كار از عمليات پرتونگاري/ راديوگرافي استفاده مي كند، لازم است ضمن پيش بيني تمهيدات و ملاحظات ايمني، طبق مقررات و آيين نامه هاي كشوري منجمله سازمان انرژی اتمی پيش بينی کامل تجهيزات و لوازم مورد نياز را به عمل آورد.

4-6-8- مديريت محيط زيست

• فعاليت هاي پيمانكار نبايد موجب بروز آلودگي وتخريب زيست محيطي در منطقه شود.
• چنانچه بروز برخي آلودگي ها به لحاظ نوع مواد و فرايندهاي توليدي اجتناب ناپذير باشد، پيمانكار موظف است اقدامات لازم را به منظور كاهش اثرات آلودگي انجام دهد.
• كنترل ومديريت هرگونه آلاينده(آب، هواوخاك) درمحدوده فعاليت پيمانكاربرعهده پيمانكار است. پيمانكار موظف است كليه قوانين و استانداردهاي ملي و محلي دراين خصوص رارعايت كند.
• پيمانكار بايد در حوادثي كه نشتي به همراه داشته و يك آلاينده (اسيد، باز، هيدروكربن ها و موارد مشابه) به هوا، خاك، آب هاي سطحي و زيرزميني راه مي يابد، سريعاً نشتي را متوقف نموده و منطقه آلوده را پاكسازي شود و نماينده كارفرما را بلافاصله مطلع نمايد.
• تمام هزينه هاي جمع آوري و دفع مواد آلوده و پاكسازي منطقه آلوده شده با خاك و مواد تميز كننده و جريمه هاي قانوني احتمالي بر عهده پيمانكار خواهد بود.
• تخليه هر گونه فاضلاب صنعتي و بهداشتي تصفيه شده به محيط ممنوع بوده و محل و روش دفع فاضلاب ها بايد با نظارت كامل نماينده كارفرما باشد.
• پيمانكار بايد حداكثر تلاش خود را براي كاهش توليد زائدات ناشي از سوخت و ساز فعاليت هاي بهره برداري صرف نمايد. پيمانكاراني كه با زائدات خطرناك يا زائدات با حجم زياد سروكار دارند به منظور اطمينان از به كاربري روشهاي دفع مناسب بايد كاملاً با نماينده كارفرما هماهنگ بوده و برنامه خود را به تصويب نماينده كارفرما برسانند.
• زائدات خطرناك توليد شده توسط پيمانكار نبايد همراه ساير زائدات دفع شود. پيمانكار بايد روش مناسب دفع اين مواد را تهيه و به تاييد نماينده كارفرما برساند. همچنين هزينه دفع زائدات خطرناك بر عهده پيمانكار است.
• هر گونه دخل و تصرف در زمين هاي به غير از محل هاي مشخص شده در نقشه هاي اجرايي بدون مجوز نمايندة كارفرما ممنوع است.
• پيمانكار موظف به بازسازي مناطق تخريب شده ناشي از فعاليت خود بوده وبرگرداندن محيط تخريبي به وضعيت اوليه تا حد امكان ميباشد و بايد رضايت ذينفعان و نماينده كارفرما را در اين خصوص كسب نمايد.
• پيمانكار ملزم به اجراي قانون مديريت پسماند و دستورالعمل اجرايي آن در طول انجام پيمان مي باشد و هزينه مترتب از اجراي ناقص يا عدم اجراي آن متوجه پيمانكار مي باشد.
• پيمانكار بايد از بدو شروع به كار براساس گزارش ارزيابي زيست محيطي پروژه و همچنين گزارش بازرسين معتمد، اقدامات لازم را جهت كاهش اثرات ناشي از اجراي پروژه بر محيط زيست منطقه به عمل آورد.
• پيمانكار بايد حسب مورد و نوع كار مطابق گزارش ارزيابي زيست محيطي تهيه شده وصورتجلسه مجوز زيست محيطي صادره از سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به اقدامات لازم جهت كاهش اثرات ناشي از اجراي پروژه بر محيط زيست منطقه مطابق گزارش ارزيابي زيست محيطي اقدام نمايد.
• در پروژه هايي كه نياز به ارزيابي زيست محيطي دارند پيمانكار موظف است قبل از شروع عمليات اجرايي نسبت به عقد قرارداد با يكي از بازرسين معتمد سازمان حفاظت محيط زيست و بر اساس شرح خدمات ارائه شده توسط اين سازمان اقدام و كليه فعاليت هاي اجرايي پروژه را از بدو شروع تحت پايش بازرسين معتمد محيط زيست قرار دهد. آشنايي با نقشه و موقعيت سايت و اينكه در زمان وقوع ريزش و نشتي چه بايد كرد از وظايف ومسئوليت هاي پيمانكار است.
• در صورت كشف آثار تاريخي و باستاني در حين عمليات اجرايي، پيمانكار موظف است آثار تاريخي كشف شده را توسط حصار مناسب محصور و محافظت نمايند. پيمانكاران حق تعرض به اين آثار را ندارد و اگر ناخواسته يك اثر تاريخي، تخريب شد و يا پيمانكار حدس مي زند اثر جديدي را كشف كرده است، بايد كار را بلادرنگ متوقف كرده و موضوع را به نماينده كارفرم اطلاع دهد.
• چنانچه فعاليت اجرايي موضوع پيمان در مجاورت اماكن عمومي، مناطق مسكوني شهرها يا روستاها انجام مي شود پيمانكار موظف است با رعايت كامل مقرراتHSE ضمن پيشگيري از بروز هرگونه حادثه، تمهيدات لازم را به منظور مواجهه با حوادث احتمالي در طرح اضطراري خود مورد توجه قرار دهند. اين طرح بايد حاوي راهنمايي هايي براي تخليه افراد غير مسئول و نيز امداد و نجات عمومي باشد.
• كنترل ذرات و گرد و غبار ناشي از فعاليت پيمانكار برعهده وي مي باشد. در مكان هايي كه به علت خاكي بودن محيط كار پتانسيل ايجاد گرد و غبار وجود دارد بايد برنامه آب پاشي مرتب با هماهنگي كامل نماينده كارفرما صورت گيرد.
• پيمانكار بايد در طرح مديريت زيست محيطي خود، براي جمع آوري فاضلاب هاي بهداشتي و صنعتي خود برنامه مشخصي داشته و به اجرا درآورد.
• پيمانكار بايد با مديريت مناسب مواد شيميايي و هيدروكربن ها، از آلودگي خاك، آب هاي سطحي و زيرزميني و هوا پيشگيري نمايد.

4-7- قطع همکاری و پایان پیمان

• كارفرما عملكردهاي پيمانكاران مشغول به كار را مورد بررسي قرار داده و در صورت عدم رعايت مقررات و دستورالعمل هايHSE عمليات اجرايي را فوراً تا رفع تخلف متوقف خواهد نمود وهيچ گونه هزينه اي از اين بابت به پيمانكار پرداخت نخواهد شد، اين توقفات به عنوان تاخيرغيرمجاز تلقي مي گردد و در صورت عدم رفع نواقص طبق مفاد پيمان عمل خواهد شد.
• چنانچه قطع همكاري به علت لحاظ نشدن الزامات HSE (مواردي نظير آلودگي هاي شديد زيست محيطي، آمار بالاي حوادث و….) صورت پذيرد با پيمانكار مطابق قوانين در مورد همكاري هاي بعدي عمل مي گردد.
• كليه مواد شيميايي مصرف نشده يا ساير مواد باقيمانده از فعاليت پيمانكار، پس از پايان عمليات اجرايي پيمان، بايد از سايت جمع آوري و به نحو مطلوب ساماندهي يا دفع شود. كارفرما تحت هيچ شرايطي تعهدي درخصوص دفع مواد شيميايي مازاد پيمانكار نخواهد داشت.
• پيمانكار موظف است گزارش عملكردHSE خود ( از جمله آمار بيماري هاي شغلي،حوادث،خسارت ها ، آسيب هاي فردي و زيست محيطي) را به اطلاع نماينده كارفرما برساند.

واحدHSE كارفرما در مدت زمان پيمان اطلاعات عملكردHSE پيمانكار را در قالب “چك ليست ارزيابي عملكردHSE پيمانكاران” با کد F-44-09-01 در انتهاي پروژه تكميل مي نمايد. اين اطلاعات به عنوان معيارارزيابي نهايي عملكردHSE پيمانكار مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. اين ارزيابي متناسباً در مراحل بعدي منجمله در قراردادهاي آتي مد نظر قرار خواهد گرفت.

5-توزیع نسخ :

مطابق با فرم فهرست اطلاعات مدون معتبر توزیع شده است.

6- مدارک پیوست بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران: