روش اجرایی بهداشت، ایمنی و محیط زیست HSE در تجهیز کارگاه

1- هدف HSE در تجهیز کارگاه :

هدف از تدوین این روش اجرایی تشریح اقدامات لازم به منظور حفظ و تامین ایمنی، بهداشت و حفاظت محیط زیست در مرحله تجهیز کارگاه  می باشد.

2-دامنه کاربرد دستورالعمل HSE در تجهیز کارگاه :

این روش اجرایی در کلیه کارگاههای شرکت کاربرد دارد.

3- مسئولیتها در HSE در تجهیز کارگاه :

• • نظارت : سرپرست HSE دفتر مرکزی
  • اجرا : واحد HSE کارگاهها

4- شرح مراحل اقدام HSE در تجهیز کارگاه :

 هنگام تجهیز هر یک از کارگاه ها به منظور ارتقاء ضریب ایمنی و رعایت اصول بهداشتی و همچنین رعایت مسائل زیست محیطی لازم است که کمیته تجهیز کارگاه و کلیه عوامل ذیربط و دست اندرکار که در امر تجهیز کارگاه فعالیت می کنند با همکاری و نظارت دقیق واحد HSE در تجهیز کارگاه نسبت به رعایت نکات زیر توجه نمایند.

هر گاه یک یا چند کارفرما یا افراد خویش فرما به طور همزمان در یک کارگاه مشغول به کار باشند هر کارفرما در محدوده پیمان خود مسئول اجرای مقررات مربوط به ایمنی وبهداشت و حفاظت محیط زیست می باشد . کارفرمایانی که به طور همزمان در یک کارگاه مشغول فعالیت هستند ، باید در اجرای مقررات مذکور با یکدیگر همکاری نموده و شرکت یا پیمانکار اصلی نیز مسئول مراقبت و ایجاد هماهنگی بین آنها می باشد.

برقراری بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان و بیمه مسئولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث ناشی از انجام عملیات ، از مسئولیت شرکت یا کارفرما یا مسئولین مربوطه در برایر رعایت ایمنی و بهداشت کار و حفاظت از محیط زیست نخواهد کاست .

در کارگاههای با زیر بنای بیش از 3000 متر مربع و یا 18 متر ارتفاع از روی پی ، معرفی شخصی ذی صلاح به عنوان مسئول ایمنی ، بهداشت کار و حفاظت محیط زیست الزامی می باشد .

در این روش اجرایی اقداماتی که باید در مرحله تجهیز کارگاه انجام شوند تنها از دیدگاه HSE در تجهیز کارگاه بررسی می شوند . شرح اقدامات لازم در مرحله تجهیز به قرارذیل است :

HSE در تجهیز کارگاه -موارد عمومی :

• محل احداث کارگاه ها و کمپ ها به دور از دکل ها و عبور کابل های برق فشار قوی باشد.
• کارگاه ها و کمپ ها در معرض ریزش کوه و یا تپه های مرتفع نباشد.
• به جهت وزش باد در سطح کارگاه ها و کمپ ها توجه کرده و تمهیدات لازم با سرپرست HSE در تجهیز کارگاه لحاظ گردد.
• مسیر جریان سیلاب های احتمالی در محدوده داخلی و خارجی کارگاه ها و کمپ ها در نظر گرفته شود.
• در صورت وجود اماکن خطر آفرین مانند پرتگاه ، رودخانه ، باتلاق و …. موانع و علائم محدوده خطر نصب گردد.
• در صورت وجود منابع طبیعی مانند درختان ، درختچه ها ، چشمه ها و رود خانه ها و … نبایستی حدالامکان تخریب گردند و یا بالاجبار بر اساس نقشه های اجرایی تخریب گردند.
• کل منطقه کارگاه ها و کمپ ها پس از پاکسازی از انواع جانداران گزنده با سم های مورد تایید سرپرست HSE در تجهیز کارگاه سمپاشی گردد. (حتی المقدور  می توان بجای استفاده از سم از مواد و وسایل فراری دهنده استفاده کرد تا جان جانداران به خطر نیافتد.)
• در زمان تجهیز کارگاه حتی المقدور نسبت به احداث فضای سبز مناسب شرایط جوی منطقه اقدام گردد.
• در هنگام تجهیز کارگاه و همچنین در هنگام انجام پروژه از آسیب رساندن و یا کشتن حیوانات که وارد محدوده کارگاه ها و یا کمپ ها می گردند خودداری کرده و آنها را به خارج از محدوده هدایت نمایید. ( در صورت عدم توانایی هدایت به خارج از محدوده با همکاری سرپرست HSE در تجهیز کارگاه از مراجع ذیصلاح مانند اداره منابع طبیعی کمک گرفته و رفع مشکل گردد.)
• احداث اماکن ورزشی مناسب ، ایجاد سالن تلویزیون ، احداث اماکن تفریحی و تفرجی و … در محدوده کمپ ها می تواند در بهداشت روانی بسیار مناسب باشد. لذا حتی المقدور نسبت به احداث این اماکن اقدام گردد.

HSE در تجهیز کارگاه – حراست یا حفاظت از سایت

کنترل ورود و خروج افراد به منظور دستیابی به اطلاعات نفر روز ورود و خروج ، حفظ ایمنی و سلامت مراجعه کنندگان در هنگام حضور در پروژه ها ، کنترل ورود و خروج کالا به منظور پاسبانی از اموال شرکت و همچنین وظایف عمومی نگهبانی می باشد. روش حراست یا حفاظت از پروژه مطابق دستورالعمل حفاظت از سایت صورت می پذیرد.

HSE در تجهیز کارگاه – احداث راهها

• 4-2-1- مسدود یا محدود نمودن موقت پیاده رو ها و مسیر معابر و فضاهای عمومی، برای تخلیه  مصالح ، وسایل و تجهیزات و یا انجام عملیات ممنوع است ، مگر با اخذ مجوز از مراجع ذی ربط برای مدت معین .
• وسایل ، تجهیزات و مصالح باید در جایی قرارداده شوند که مخاطراتی برای عابران ، خودرو ها ، تاسیسات عمومی ، بنا ها و درختان مجاور کارگاه به وجود نیاورند . همچنین مانع دسترسی به تاسیسات و تجهیزات شهری از قبیل آب و برق و گاز و فاضلاب ، شیر های آتش نشانی و یا مانع دید علائم راهنمایی و رانندگی نشوند . مصالح ، وسایل و تجهیزات فوق شب ها نیز باید به وسیله علائم درخشان و چراغ های قرمز احتیاط مشخص شوند .
• 4-2-2- در مواردی که نیاز به تخلیه مصالح در معابر عمومی یا مجاور آن باشد ، باید مراقبت کافی به منظور جلوگیری از لغزش ، فروریختن یا ریزش احتمالی آنها به عمل آید . در مواردی که پایه های داربست در معابر عمومی قرارگیرد ، باید با استفاده از وسایل موثر از جابه جا شدن و حرکت پایه های آن جلوگیری شود .
• 4-2-3- هنگامی که بر اثر انجام عملیاتهای کاری خطری متوجه رفت و آمد عابران و یا خودرو ها باشد ، باید با کسب نظر مراجع ذی صلاح یک یا چند مورد از موارد زیر به کار گرفته شود :
  • 1-گماردن یک یا چند نگهبان با پرچم اعلام خطر در فاصله مناسب
  • 2-قراردادن نرده های حفاظتی متحرک در فاصله مناسب از محوطه خطر و نصب چراغ های چشمک زن یا سایر علائم هشدار دهنده
  • 3-نصب علائم آگاهی دهنده و وسایل کنترل مسیر در فاصله مناسب

4-2-4- در موارد زیر در تمام طول و عرض مجاور بنا ، احداث راهروی سر پوشیده موقت در راه عبور عمومی  الزامی است :

• 1-در صورتی که فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 در صد ارتفاع آن باشد
• 2-در صورتی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتر از 25 در صد ارتفاع آن باشد.

در صورتی که راه عبور عمومی محدود یا مسدود شده باشد ، باید از راه عبور موقت در محل مناسبی که به تایید مراجع ذی ربط برسد ایجاد گردد.

• 4-2-5- بر روی محل های حفاری که در معابر عمومی برای استفاده از تسهیلات عمومی یا نصب انشعابات مربوط صورت می گیرد ، باید یک پل موقت عبور عابر پیاده با مقاومت و ایستایی لازم با عرض حداقل 1.5 متر یا عرض پیاده رو و با نرده حفاظتی مناسب ایجاد شود .در صورتی که حفاری در محل تردد خودرو صورت گرفته باشد ، باید موقتا پلی با مقاومت کافی و با عرض مناسب که به تایید مرجع رسمی ساختمان می رسد ، برای عبور خودرو ها ایجاد شود .
• 4-2-6- جهت پارک وسائل نقلیه سبک و سنگین اماکن مجزا تعبیه گردد و متناسب با این محل ها تجهیزات ایمنی مناسب راه اندازی گردد.

 در کلیه معابر ضمن محدوده بندی راه های اصلی و فرعی و تعیین مسیرهای ماشین رو و پیاده رو نسبت به نصب علائم مربوطه مانند کنترل سرعت و غیره اقدام گردد.

کلیه اطلاعات و موارد لازمه در نقشه سایت ها و کمپ ها درج گردد و یک نسخه در دفتر HSE در تجهیز کارگاه نگهداری گردد.

HSE در تجهیز کارگاه – احداث دفتر فنی کارگاه و سایر سازه های موقت

• 4-3-1- سازه موقت سازه ای است که برای تجهیز کارگاه و در جهت اجرای عملیات اصلی و حفاظتی به صورت موقت اجرا می شود . این سازه باید طبق آیین نامه های مربوطه دارای پایداری و استحکام بنا باشد .

بیرون زدگی هر یک از اجزای سازه های موقت از قبیل حصار حفاظتی موقت کارگاه ، سرپوش حفاظتی و داربست از محدوه بنای دردست ساخت ممنوع است مگر در شرایط زیر :

فاصله عمودی بیرون زدگی از روی سطح پیاده رو کمتر از 2.5 متر و از روی سطح سواره رو کمتر از 4.5 متر باشد. درها و پنجره ها نباید از داخل کارگاه به سمت گذر گاه عمومی باز شوند.

• 4-3-2- قسمت های مختلف کارگاه و محوطه اطراف آن از قبیل پلکان ها ، سطوح شیبدار، دهانه های باز در کف طبقات ، چاههای آسانسور ، اطراف سقف ها و دیوارهای باز و نیمه تمام طبقات ، محل های عبور لوله های عمودی تاسیسات ، چاههای در دست حفاری آب و فاضلاب ، کانال ها ، اطراف گود برداری ها ، گودال ها ، حوض ها و استخر ها  که احتمال خطر سقوط افراد را در بردارد ، باید تا زمان پوشیده شدن و محصور شدن نهایی یا نصب حفاظ ها و نرده های دائم و اصلی ، به وسیله پوشش ها یا نرده های حفاظتی محکم و مناسب و حسب مورد با استفاده از شبرنگ ها ، چراغ ها و تابلوهای هشداردهنده مناسب و قابل رویت در طول شب و روز به طور موقت حفاظت گردند . در کلیه موارد فوق ، چنانچه احتمال سقوط و ریزش ابزار کار یا … وجود داشته باشد ، باید موقتا نسبت به نصب پاخورهای مناسب طبق شرایط اقدام گردد.

HSE در تجهیز کارگاه – پخت قیر و آسفالت

پخت قیر و آسفالت در کارگاههای ساختمانی باید با رعایت مواردزیر انجام شود:

• الف: بشکه و دیگ های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در جای خود محکم شده باشند، به طوری که در حین کار هیچ خطری متوجه افراد نشود.
• ب: بشکه و دیگ های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در خارج از ساختمان و در فضای باز قرار داده شوند. قرار دادن آنها در معابر عمومی ممنوع می باشد مگر با رعایت کلیه موارد ایمنی ، بهداشت کار و محیط زیست و کسب اجازه از مرجع رسمی ساختمان
• پ: در موقع کار با دیگ های پخت قیر و آسفالت باید وسایل اطفاء حریق مناسب در دسترس باشد.
• ت: شلنگ مشعل هایی که جهت پخت قیر و آسفالت و نصب ایزو گام به کار می رود باید مورد بازدید قرارگرفته و محل اتصال آن به مخزن و مشعل با بست به طور محکم مهار شده باشد.
• ث: ظروف محتوی قیر داغ ، نباید در محوطه بسته نگهداری شود، مگر آنکه قسمتی از محوطه باز باشد و عمل تهویه به طور کامل و کافی انجام گیرد.
• ج: کارگرانی که به گرم کردن قیر، پخت ، حمل و پخش آسفالت اشتغال دارند باید به دستگش و ساعدبند حفاظتی مجهز باشند بالا بردن آسفالت یا قیر داغ توسط کارگران از نردبان ممنوع است.
• چ: برای گرم کردن بشکه های محتوی قیر جامد باید ترتیبی اتخاذ گردد که ابتدا قسمت فوقانی قیر در ظرف ذوب شود و از حرارت دادن و تابش شعله به قسمتهای زیرین ظرف قیر در ابتدای کار جلوگیری به عمل آید.
• ح: هنگام حرارت دادن بشکه قیر، باید درب آن کاملاً باز باشد، بعلاوه درپوش کاملاً مناسب و محفوظ و دسته داری باید در دسترس باشد تا در صورت آتش گرفتن و شعله کشیدن قیر بتوان فوراً با قرار دادن آن ، نسبت به خفه کردن آتش اقدام نمود.
• خ: سطل های مخصوص حمل قیر و آسفالت داغ ، علاوه بر دسته اصلی ، باید دارای دسته کوچکی در قسمت تحتانی باشند تا عمل تخلیه آنها به راحتی انجام شود.
• د: کارگران پخت قیر و آسفالت پس از پایان کار، مجاز به پاکسازی لباسی که برتن دارند با مواد قابل اشتغال از قبیل بنزین نمی باشند. در اینگونه موارد باید ابتدا لباس خود را از تن خارج و سپس در محل مناسب نسبت به نظافت و پاکسازی آن با مواد بی خطر مناسب اقدام گردد.

HSE در تجهیز کارگاه –  دیگ های بخار

کلیه دیگ های بخار و آب گرم اعم از اینکه به صورت موقت یا دائم مورد استفاده قرارگیرند، باید توسط افراد ذیصلاح و با رعایت “مقررات مبحث تاسیسات مکانیکی (مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان ) “و” آئین نامه حفاظتی دیگ های بخار مصوب شورای عالی حفاظت فنی “، نصب و راه اندازی شوند.

• 4-3-5-  برشکاری و جوشکاری با گاز و برق

در برشکاری و جوشکاری با گاز و برق رعایت موارد زیر الزامی است:

• الف: قبل از شروع عملیات جوشکاری یا برشکاری حرارتی ، باید کلیه وسایل و ابزارهای اندازه گیری فشار ، شدت جریان و نظایر آن و همچنین شیلنگ های گاز و هوا کنترل شوند، همچنین دستگاه ها و تجهیزاتی که برای جوشکاری و برشکاری به کار برده می شود باید به طور مرتب و براساس دستورالعمل کارخانه سازنده مورد بازرسی و کنترل قرار گیرد.
• ب: کارگران جوشکار باید هنگام کار ، لباس کارمقاوم در برابر آتش و جرقه برتن داشته و نیز مجهز به سایر وسایل حفاظت فردی از جمله کفش ، عینک ، نقاب و دستکش ساق دار حفاظتی باشند. همچنین لباس کار جوشکاران باید عاری از مواد روغنی ، نفتی وسایر مواد قابل احتراق و اشتعال باشد.
• پ:  در مکان هایی که مواد قابل احتراق و اشتعال نگهداری می شود، و یا در نزدیکی مواد یا دستگاه هایی که بخار و یا گازهای قابل اشتعال و قابل انفجار ایجاد می کنند باید از عملیات جوشکاری و برشکاری حرارتی جلوگیری به عمل آید.
• ت: در مواردی که امکان دور کردن مواد قابل احتراق و اشتعال از محوطه جوشکاری و برشکاری حرارتی وجود ندارد، جهت جلوگیری از خطرات احتمالی باید این مواد با صفحات و مواد مقاوم دربرابر آتش محصور و پوشانده شده و ضمن فراهم آوردن وسایل اطفاء حریق مناسب و کافی ، یک فرد کمکی نیز در محل حاضر باشد.
• ث: در مواقعی که جوشکاری روی فلزات دارای پوشش قلع ، روی و نظایر آن صورت می گیرد. لازم است سریعاً دود و گازهای ناشی از جوشکاری به طرق مناسب و موثر به خارج از محل کار هدایت شوند.
• ج: جوشکاران نباید از ظروف و بشکه هایی که قبلاً محتوی مواد نفتی ، روغنی و یا سایر مواد قابل اشتعال و انفجار بوده اند ، به عنوان تکیه گاه و زیر پایی استفاده نمایند.استفاده از بشکه بعنوان جایگاه کار ممنوع می باشد.
• چ: عملیات جوشکاری یا برشکاری حرارتی بر روی  ظروف و مخازن خالی که قبلا حاوی مواد قابل اشتعال و انفجار بوده و ممکن است در آن گازهای قابل اشتعال و انفجار ایجاد شود، باید داخل آن به طور کامل به وسیله بخار یا مواد موثر دیگر شستشو شده و در دریچه های آن کاملاً باز باشد و یا قسمتی از حجم آن با آب پرشود.
• ح: هیچ نوع ظرف بسته ، حتی اگر عاری از مواد قابل اشتعال و انفجار باشد ، نباید مورد جوشکاری یا برشکاری حرارتی قرار گیرد. مگر آنکه قبلاً منفذی در آن ایجاد شود.
• خ: برای نشت یابی شیلنگ های برشکاری و جوشکاری و اتصالات آنها باید از کف صابون استفاده شود.
• د: در هنگام تعویض مشعل برشکاری و جوشکاری ، باید جریان گاز از طریق شیر و رگلاتور قطع گردد. از روش های خطرناک و غیر ایمن از قبیل خم کردن شیلنگ حهت انسداد آن باید اکیداً خودداری به عمل آید.
• ذ: برای روشن کردن مشعل برشکاری و جوشکاری ، باید از فندک یا شعله پیلوت ( گیرانه ) استفاده شود.
• ر: در هنگام انجام عملیات جوشکاری برقی در فضاهای مسدود و مرطوب ، دستگاه جوشکاری باید در خارج از محیط بسته قرار گیرد.
• ز: بدنه دستگاه جوشکاری برقی باید دارای اتصال زمین موثر بوده و همچنین کابل های آن دارای روکش عایق محکم و مقاوم و فاقد هرگونه خوردگی و زدگی باشد.
• ژ : در پایان هرگونه عملیات جوشکاری و برشکاری باید محل کار ، بازرسی و پس از اطمینان از عدم وجود خطر آتش سوزی در اثر جرقه های ناشی از جوشکاری و برشکاری ، محل ترک شود.
• س: عملیات جوشکاری یا برشکاری حرارتی نباید بر روی ظروف و مخازن خالی که قبلا حاوی مواد قابل انفجار و اشتعال بوده و ممکن است در آن گازهای قابل اشتعال و انفجار ایجاد شود.

HSE در تجهیز کارگاه-  مراقبت و نگهداری از سیلندرهای گاز تحت فشار

در خصوص مراقبت و نگهداری از سیلندرهای گاز تحت فشار رعایت مواد زیر الزامی می باشد:

• الف: شیر سیلندرها باید با دست و بدون استفاده از چکش و آچار باز شود و در صورت لزوم از آچارهای مخصوص استفاده شود.
• ب: سیلندرهایی که مورد استفاده نباشد ، باید طوری در فضای آزاد خارج از بنا قرار داده شوند که از تابش مستقیم نور خورشید یا درجه حرارت بالا و نیز وارد آمدن ضربه ، محافظت شوند.
• پ: سیلندرها نباید از هیچ ارتفاعی به پایین پرتاب شوند. در ضمن برای بالا بردن و پایین آوردن آنها ، لازم است از کلاف های مخصوص استفاده شوند.
• ت: سیلندرهاباید از محل جوشکاری و برشکاری فاصله کافی داشته باشند به طوری که جرقه ، براده یا شعله به آنها نرسد. در صورتی که این امر امکان پذیر نباشد باید از موانع ضد آتش استفاده شود.
• ث: به منظور پیشگیری از خطرات اشتعالب و انفجار سیلندرهای گاز اکسیژن ، باید آلودگی شیرآلات و اتصالات آن به روغن و گریس خوداری شود.
• ج: سیلندرهای گاز باید بطور قائم و مطمئن در جای خود محکم گردند تا از افتادن احتمالی آنها جلوگیری شود. کلاهک شیرهای آنها باید بجز در هنگام استفاده بسته باشند.
• چ: سیلندرهای اکسیژن به جز در هنگام جوشکاری یا برشکاری حرارتی ، باید جدا از سیلندرهای دیگر نگهداری شوند.
• ح: چنانچه سیلندرهادارای نشت گاز باشند.باید بلا فاصله از محل کار دور و در فضای باز و کاملاً دور از شعله یا جرقه یا منابع حرارت زا به آهستگی و به تدریج تخلیه شوند . همچنین باید از بکاربردن سیلندری که شیر آن نسبت به بدنه تغییر وضعیت داشته باشد خوداری شود .
• خ: کلاهک سیلندرها جز در هنگام استفاده باید بر روی شیر سیلندر قرار داشته باشد.
• د: شیلنگ های گاز باید سالم و بدون ترک باشد و همواره جهت اتصال شیلنگ به سیلندرها از بست استاندارد استفاده شده و از بکارگیری سیم به جای بست خوداری گردد.

HSE در تجهیز کارگاه -نصب کانکس های موقت

• -چیدمان کانکس ها و ساختمان ها طوری باشد که خروج  در مواقع اضطراری با بالاترین سرعت ممکنه انجام پذیرد.
• -فواصل بین کانکس ها و ساختمان ها و همچنین ترتیب و توالی و چیدمان آنها مورد تایید سرپرست HSE در تجهیز کارگاه قرار گیرد تا از وقوع مشکلات در آینده جلوگیری گردد.( مانند رعایت فاصله سرویس های بهداشتی از آشپزخانه و یا نانوایی و …)
• – کلیه کانکس ها بایستی مجهز به کابل ارت باشند.

HSE در تجهیز کارگاه – تامین آب و  برق و گاز و تلفن  داخل کارگاه

4-4-1- تامین برق

در خصوص خطوط انتقال نیروی برق رعایت موارد زیر الزامی است :

• الف: قبل از شروع عملیات کاری  باید حریم خطوط برق عبوری از مجاور ملک را مورد بررسی قرار داده و پس از پیش بینی های لازم جهت اجرای عملیات و کسب نظر مهندس ناظر ، عملیات را شروع نماید.
• در سطح کارگاه ها محل های گذرکابل ها و سیم های برق ایمن و علامت گذاری گردد.
• ب: کلیه هادی ها ، خطوط و تاسیسات برقی در محوطه و حریم کارگاه باید برقدار فرض شوند ، مگر آنکه خلاف آن ثابت گردد.
• پ: برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی و کاهش آثار زیان آور میدان های الکترومغناطیسی ناشی از خطوط برق فشار قوی باید مقررات مربوط به حریم خطوط انتقال و توزیع نیروی برق در کلیه عملیات های کاری و نیز در تعیین محل احداث بنا و تاسیسات رعایت گردد.
• ت: کلیه سیم کشی های موقت و دائم و نصب تجهیزات برقی باید با رعایت ضوابط و “مقررات مبحث طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان ها ( مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان )” و “آیین نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی در کارگاه ها مصوب شورای عالی حفاظت فنی” صورت گیرد.
• ت: قبل از هر گونه گودبرداری و حفاری باید در مورد وجود کابل های زیرزمینی انتقال و توزیع نیروی برق در منطقه عملیات بررسی لازم به عمل آمده و ضمن استعلام از مراجع ذیربط حریم های قانونی رعایت و در صورت لزوم اقدامات احتیاطی از قبیل قطع جریان ، تغییر موقت یا دائم مسیر حفاظت و ایزوله کردن این خطوط توسط مراجع مذکور انجام شود.
• ج: قبل از شروع عملیات در مجاورت خطوط هوایی برق فشار ضعیف باید مراتب به مسئولین و مراجع ذیربط اطلاع داده شود تا اقدامات احتیاطی لازم از قبیل قطع جریان تغییر موقت یا دائم مسیر یا روکش کردن خطوط مجاور ساختمان با لوله های پلی اتیلن یا شیلنگ های لاستیکی و نظایر آن انجام شود.

4-4-2- تامین گاز :

مقررات ویژه گاز رسانی با توجه به گروه بندی ساختمانها به مسکونی ، عمومی و خاص متفاوت است . طراحی سیستم های لوله کشی گاز ، اجرا و کنترل کیفیت و آزمایش و صدور تاییدیه تحویل و تزریق گاز در سیستم لوله کشی ، نصب و راه اندازی و سایل گاز سوز ، دود کش های گاز سوز ساختمان ها ، ضوابط بهره برداری و نگهداری سیستم لوله کشی گاز داخل ساختمان ها ، مشخصات مورد تایید برای انتخاب مصاح سیستم لوله کشی گاز ، جرای لوله کشی گاز ، عایق کاری لوله ها همه وهمه در “مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان ( لوله کشی گاز طبیعی) ” بدان پرداخته می شود .

4-4-3- محل نصب تانکرهایی که در ارتفاع هستند( مانند تانکرهای آب) کاملا محکم و ایمن و مورد تایید سرپرست HSE در تجهیز کارگاه باشند.

HSE در تجهیز کارگاه – محصور کردن کارگاه

4-5-1- کارگاه باید به طور مطمئن و ایمن محصور شده و از ورود افراد متفرقه و غیر مسئول به داخل آن جلوگیری به عمل آید همچنین در اطراف کارگاه های کاری نصب تابلو ها و علایم هشدار دهنده که در شب و روز قابل رویت باشند مطابق مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان ” علایم و تابلو ها ”  ضروری می باشد .

4-5-2- حصار حفاظتی موقت : سازه ای است موقتی که برای جلوگیری از ورود افراد متفرقه و غیر مسئول به داخل کارگاه ساخته و بر پا می گردد . ارتفاع حصار حفاظتی موقت نباید از کف معبر عمومی و یا فضای مجاور آن کمتراز 1.9 متر باشد .

حصاز حفاظتی موقت باید در فواصل حداکثر 2 متر دارای پایه قائم بوده و ساختمان و اجزای آن باید با توجه به شرایط زیر طراحی ، ساخته و برپاگردند

الف) بار طراحی برای محل های کم خطر و همچنین محل های عبور پرخطر و دارای احتمال برخورد خودرو های عبوری با حصار باید با توجه به ضوابط و مقررات ” آیین نامه بار گذاری پل ها ( حفاظت از وسایل نقیله و تامین ایمنی عابران پیاده )” نشریه شماره 139 دفتر تحقیقات و معیار های فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمههوری انتخاب گردد.

ب) مصالحی که برای ساخت حصار حفاظتی موقت به کار می رود باید فاقد اجزا و یا گوشه های تیز و برنده باشد تا در صورت تماس و یا برخورد با عابرین یا کارگران با حصار برای آنها حادثه ای به وجود نیاید .

HSE در تجهیز کارگاه – تامین محل سکونت کارگران و غذاخوری کارگران

درهر کارگاه باید متناسب با فضای کارگاه محلی سرپوشیده و بهداشتی، برای تعویض و نگهداری لباس کارگران فراهم شود.

در هر کارگاه ، باید محل هایی برای غذاخوری و همچنین محل های مناسب کافی و مجزا برای اقامت و استراحت موقت کارگرانی که به دلیل دوری محل کار از محل سکونت آنها، یا در خواست کارفرما یاحسب وظیفه مجبور به اقامت در کارگاه باشند، با وسایل و امکانات مورد نیاز فراهم شود.

کلیه محل های کار، رختکن، سرویس های بهداشتی، اقامت، استراحت و غذاخوری کارگران، باید به طور طبیعی یا مصنوعی تهویه شوند، به گونه ای که هوای کافی و سالم برای محل های فوق فراهم شود.

HSE در تجهیز کارگاه -احداث انبار ها

در احداث انبار ها علاوه بر اهمیت توجه به نکات فنی ، توجه بر زیر ساخت ها برای ایمن کردن انبار نیز بسیار مهم است بحث ایمنی انبار ها پیگیری می شود.

محدوده های خطر آفرین مانند مخازن سوخت و مواد آتش زا و قابل انفجار از محدوده کمپ ها و دفاتر دور باشند و نسبت به ایمن سازی آنها جهت واکنش سریع در مواقع اضطراری اقدام گردد.

HSE در تجهیز کارگاه – نصب ماشین آلات  و ایجاد تعمیر گاهها

• قبل از سوختگیری باید موتور ماشن آلات ساختمانی خاموش شود و از ریختن مواد سوختی روی اگزوز و قسمت های داغ موتور جلو گیری شود .
• مایعاتی که نقطه شعله زنی آنها کمتر از 7درجه سانتیگرادمی باشد ، نباید روی سطح زمین نگهداری شوند مگر اینکه به صورت محدود در ظرف های کمتر از 18 لیتر و داخل ظروف یا مخازن حفاظت شده نگهداری شوند.
• خروجی وسرریز مخازن سوخت نباید در جایی تعبیه شده باشد که مواد مذکور روی موتور ، اگزوز ، تابلوبرق ، کلید برق ، باطری و سایر منابع ایجاد جرقه ، ریخته شود.
• در جایی که بخار مایعات قابل اشتعال وجود دارد، نباید از وسایلی که تولید جرقه یا شعله می کند، از قبیل کبریت ، فندک ، سیگار، پیلوت گاز، چراغ و وسایل برقی جرقه زا استفاده شود.
• ظروف محتوی مایعات سریع الاشتغال باید از جنس نسوز و نشکن و دارای درب کاملاً محکم و محفوظ بوده و بر روی آنها برچسب گذاری شده باشد.

HSE در تجهیز کارگاه – جرثقیل ها و بالابر ها

 نصب و راه اندزی جرثقیل ها مطابق دستورالعمل سازنده و انطباق با “مقررات ایمنی کار در ارتفاع مصوب شورای عالی حفاظت فنی” و دستورالعمل ایمنی کار با جرثقیل ها و تجهیزات وابسته صورت می پذیرد.

4-10- تامین و تجهیز سیستم های ایمنی و بهداشت کار- HSE در تجهیز کارگاه 

4-10-1- تامین وسایل نظافت محیط

تامین وسایل نظافت و بهداشت عمومی ومحیط از قبیل شوینده های دست ، شوینده های محیط ، جارو ، دستمال و …. در این مرحله انجام می شود .

4-10-2- تامین تجهیزات ایمنی و آتش نشانی-HSE در تجهیز کارگاه 

تامین تمهیدات لازم در طراحی و اجرای ساختمانها به منظور پیشگیری از بروز حریق مطابق با مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ( حفاظت ساختمان ها در برابر حریق ) صورت می پذیرد .

در استفاده از وسایل و تجهیرات اطفاء حریق رعایت موارد زیر الزامی است:

• الف: سطل های آب و ماسه و کپسول های خاموش کننده ( متناسب با نوع حریق ) و سایر وسایل قابل حمل که به منظور اطفاء حریق به کار می روند ، به همراه علائم و نشانه های ایمنی باید در قسمت های مختلف کارگاه به نحوی که همواره در معرض دید و دسترس باشند نصب و آماده استفاده گردند.
• ب : در مواقعی که لوله ها و شیرهای آتش نشانی باید به صورت بخشی از تاسیسات دائمی ساختمان مورد استفاده قرار گیرند لازم است با نظارت مراجع ذیصلاح نصب و آماده بهره برداری شوند همچنین باید همیشه فاصله این لوله ها و شیرها تا خیابان مشخص و در شعاع 2متری از شیرهای برداشت ( شیر آتش نشانی ) یا فاصله بین آنها و خیابان نباید هیچ گونه ضایعات کاری ریخته شود.

HSE در تجهیز کارگاه – تجهیز انبار جهت حمل، نگهداری و دور ریزی مواد سمی

مواد شیمیایی و ترکیبات مورد استفاده در محل های کار ازقبیل ظروف حاوی حلال ها، مواد قابل اشتعال و احتراق، اسیدها، فلوئور و سایر مواد مورد استفاده باید دارای برچسب بوده و فقط برای مصرف روزانه نگهداری شود.نگهداری حجم های بیش از نیاز روزانه در محل های کار ممنوع است و باید در انبار مواد شیمیایی کارگاه و تحت دستورالعمل انبارداری مواد شیمیایی نگهداری شود.

مواد و ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در کارگاه ها باید دارای برگه اطلاعات ایمنی مواد باشد و یک نسخه از آن در داخل کارگاه نگهداری شود.

جمع آوری وانبار نمودن روغن ، گریس ، پارچه های روغنی ، نخاله های آلوده به روغن و مواد نفتی و نظایر آن روی وسایل و تجهیزات یا در مجاورت آنها مجاز نمی باشد.

انبار کردن و نگهداری موقت مواد ومصالح قابل احتراق و اشتعال از قبیل مواد سوختی ، روغن ، رنگ ، تینر ، چسب ، کاغذ دیواری ، پلی استایرن ، چوب و گونی باید با رعایت ضوابط و مقررات ” حفاظت ساختمان ها در برابر حریق ( مبحث سوم مقررات ملی ساختمان )” و آیین نامه پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی ( برون سازمانی ) صورت می گیرد .

HSE در تجهیز کارگاه – آموزش و تمرین

در مبحث HSE در تجهیز کارگاه آموزش پیش از شروع کار و همچنین و حین اجرا بسیار مهم است آموزش های در حین اجرا تحت فرم toolbox meeting و دستورالعمل آموزش صورت میگیرد. حوزه آموزش و مواردی که باید آموزش داده شود بسیار وسیع است از آموزش بهداشت فردی و عمومی و گرفته تا آموزش های مانور واکنش در شرایط اضطراری.

HSE در تجهیز کارگاه – احداث ساختمان درمانگاه و تجهیز آن

شرکت باید در کارگاه های با بعد کارگری بیش از 200 نفر شاغل، نسبت به تشکیل خانه بهداشت اقدام نموده، و امکانات لازم جهت ارائه کمک های اولیه و خدمات بهداشت کار را فراهم نماید.

در هر کارگاه، بسته به محل، نوع کار، تعداد کارگران، زمان و ساعت کار، مطابق با آئین نامه تسهیلات بهداشتی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ( برون سازمانی ) ، باید تسهیلات رفاهی و بهداشتی لازم تامین و در دسترس کارگران قرار گیرد.

در کلیه کارگاه های ، باید با توجه به نوع کار و متناسب با تعداد کارگران، وسایل کمک های اولیه فراهم و آموزش افراد در این زمینه، تامین شود. همچنین تمهیدات لازم برای ارتباط فوری با بخش های امداد و نجات و انتقال اضطراری کارگران آسیب دیده یا کارگرانی که دچار بیماری های ناگهانی شوند، به مراکز پزشکی به عمل آید.

جعبه کمک های اولیه باید دارای وسایل ضروری اعلام شده از طریق مراجع ذیربط باشد. این جعبه باید توسط مسئول HSE در تجهیز کارگاه تهیه و در جای مناسب نصب و از هرگونه آلودگی و گردو غبار دور نگه داشته شود و همیشه در دسترس کارگران باشد.

در کلیه کارگاه های ، باید وسایل ارتباطی برای تماس فوری با مراکز اورژانس و آتش نشانی فراهم گردد.

تشریح و چگونگی پرداختن به موارد فوق در مورد تسهیلات بهداشتی و پزشکی مطابق روش اجرایی تسهیلات پزشکی وکمک های اولیه صورت می پذیرد.

HSE در تجهیز کارگاه – بیمه سازی کارکنان

کلیه شاغلین ، باید دارای کارت سلامت شغلی معتبربوده، و استعداد جسمانی و روانی متناسب با کارهای ارجاع شده را داشته باشند.

HSE در تجهیز کارگاه – ایجاد آمادگی در مقابل شرایط اضطراری(سیل، آتش سوزی، زلزله، توفان و …)

شرکت باید دستورالعمل اجرایی در وضعیت بحرانی و خطرناک را مطابق روش اجرایی آمادگی وواکنش در شرایط اضطرای با توجه به کار، شرایط محیطی و موقعیت پروژه تدوین کند تا به موقع در جهت واکنش به شرایط اضطراری به اجرا بگذارد.

4-10-8- تامین تجهیزات بهداشتی نمودن آب آشامیدنی-HSE در تجهیز کارگاه 

درتمام محل های کار در کارگاهی، باید آب آشامیدنی سالم، گوارا و کافی در اختیار کارگران قرار گیرد. ضمنا به کارگرانی که در گرمای زیاد برای مدت مدیدی کار می کنند باید قرص های نمک طعام داده شود.

آب آشامیدنی باید از منابع بهداشتی تایید شده تهیه شود و کلیه نکات بهداشتی از نظر سالم نگهداشتن مخازن و ظروف نگهداری آب رعایت گردد.

چنانچه در کارگاه برای مصارف غیرآشامیدنی، آب ذخیره و نگهداری شود، باید بر روی مخازن و شیرهای برداشت تابلوی غیر قابل شرب نصب شود.بهداشتی نمودن آب بابد بر اساس “آیین نامه تاسیسات و تسهیلات بهداشتی ساختمانها ”  مصوب شورای عالی حفاظت فنی صورت گیرد.

4-10-9-ایجاد سرویس های بهداشتی-HSE در تجهیز کارگاه 

در هرکارگاه باید به ازای هر 1-9 نفرکارگر، حداقل یک توالت و روشویی بهداشتی و محصور، با آب و وسایل کافی شستشو ساخته و آماده شود. در هر حال در کارگاه احداث حداقل یک توالت و روشویی الزامی است. ساخت تاسیسات بهداشتی ساختمان باید بر اساس” مبحث 16 مقررات ملی ساختمان  و” آیین نامه تاسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگاهها ” پیگیری میشود .

بحث تهویه در سرویس های بهداشتی نیز باید بر اساس مبحث 14 مقررات ملی ساختمان ( تاسیسات مکانیکی ) پیگیری می شود

4-10-10- تامین و تجهیز سیستم دفع زباله-HSE در تجهیز کارگاه 

• رها سازی هرگونه نخاله، فاضلاب و پسماندهای باقی مانده از فرآیندهای عملیات کاری در محیط زیست ممنوع است. دفع اینگونه مواد و ضایعات باید مطابق با قانون مدیریت پسماند و دستورالعمل مدیریت مواد زائد انجام پذیرد.
• ضایعات مصالح قابل احتراق باید در جای مناسبی جمع آوری و به طور روزانه از محل کار خارج و به محل های مجاز ،حمل شوند. سوزاندن این مواد در محل کارگاه مجاز نمی باشد.
• محل دفن زباله ها در خارج از کارگاه و کمپ ها حداقل با فاصله 3 کیلومتر معین گردد. (در صورت لزوم مجوزهای لازمه از مراجع ذیصلاح گرفته شود.)
• در صورت تخلیه و انتقال زباله ها توسط شهرداری ، محل های مناسب به دور از محدوده کارگاه و کمپ ها تعبیه گردد و با توجه به اینکه احتمال آتش سوزی در زباله ها زیاد است رعایت این فاصله جهت عدم سرایت آتش ضروریست.
• لوله ها و کانال های هدایت فاضلاب در اماکن و فواصل مورد تایید سرپرست HSE در تجهیز کارگاه تعبیه گردد.
• چاه ها و محل سپتیک ها جهت جمع آوری فاضلاب ها در اماکن و فواصل مورد تایید سرپرست HSE در تجهیز کارگاه تعبیه گردد.
• محدوده چاه ها و محل سپتیک ها توسط علائم و تابلوها مشخص و در صورت لزوم موانع مناسب نصب گردد.

4-10-11- تامین و تجهیز سیستم حفاظت از آلودگی صوتی ، هوا ، آب و خاک

در صورتیکه میزان آلاینده ها در محل کار و یا اطراف از مواجهه مجاز بیشتر باشد کارفرما مکلف به پیش بینی تمهیدات لازم برای کاهش میزان آلاینده ها می باشد.

شرکت موظف است فعالیت های خود را به نحوی انجام دهد که این فعالیت ها باعث آلودگی هوا و یا آلودگی صوتی بیش از حد استاندارد رایج کشور نگردد. همچنین انجام عملیات باعث آسیب به درختان داخل و مجاور کارگاه و آلودگی آب و خاک نشود.

شرکت موظف است برنامه های کنترلی مناسب را جهت کاهش آلاینده به کمتر از حد استاندارد مواجهه شغلی به شرح زیر به عمل آورد:

• الف: حذف خطر
• ب: جداسازی محل های خطرناک
• پ: نصب حفاظ ها و کنترل های مهندسی نظیر تهویه موضعی
• ت: محدود سازی ساعت کار شاغلین و افراد در معرض خطر به منظور کاهش مدت زمان مواجهه و نیز جابجایی افراد.
• ث: تهیه و استفاده از وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار.

شناسایی و ارزیابی مخاطرات زیست محیطی باید مطابق روش اجرایی شناسایی و ارزیابی جنبه های زیست محیطی پیگیری شود.

در مبحث 18 از مقررات ملی ساختمانها ( عایق بندی و تنظیم صدا ) تراز نوفه زمینه ، زمینه واخنش ، شاخص کاهش صدای وزن یافته مورد نیاز برای جدا کننده ها ، تراز صدای کوبه ای معمول شده وزن یافته مورد نیاز برای سقف بین طبقات برای ساختمانهای مختلف اعم از مسکونی ، هتل ها ، ساختمانهای آموزشی ، بیمارستانها ، ساختمانهای اداری و تجاری ، مراکز فرهنگی ، مراکز ورزشی و تفریحی و مراکز ترابری به تفکیک شرح داده شده است.

4-10-12- ایجاد سیستم های سرمایش و گرمایش-HSE در تجهیز کارگاه 

برای حفظ و تامین سلامتی کارگران در اثر سرمازدگی و یا عوارض ناشی از سرما، شرکت باید تمهیدات لازم را بعمل آورد.

در کلیه محل هایی که خطر آتش سوزی وجود دارد ، کشیدن سیگار و روشن کردن آتش های روباز ، روشن کردن وسایل روشنایی غیر محصور و وسایل گرمایشی غیر ایمنی ممنوع است . در این محل ها باید با رعایت ضوابط و مقررات مبحث ” خطر آتش سوزی ” ، ” سیگار نکشید ” و ” آتش روشن نکنید ” نصب شود . رعایت آیین نامه ” پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاهها ” مصوب شورای عالی حفاظت فنی و دستورالعمل مقابله با حریق و پیشگیری از آن الزامی است می باشد.

هنگام استفاده از وسایل گرم کننده موقت موارد زیر باید رعایت شود:

• الف : زمانی که در محل کار از بخاری یا هر وسیله گرم کننده به طور موقت استفاده می شود ، باید کلیه ضوابط و مقررات مربوط از قبیل درجه حرارت ، فاصله وسیله گرم کننده تا مواد قابل اشتعال و خروج گازهای مضر رعایت گردد.
• ب: وسایل گرم کننده موقت از قبیل بخاری ها در موقع استفاده باید به نحو مطمئن روی کف قرار داده شوند، به طوری که امکان واژگون شدن آنها وجود نداشته باشد.
• پ: وسایل گرم کننده برقی باید استاندارد باشد. استفاده از وسایل برقی دست ساز مجاز نمی باشد.
• ت: استفاده از وسایل گازسوز و نفت سوز بدون دودکش در فضاهای کاملاً بسته بدون تهویه کافی هوا ممنوع می باشد.

HSE در تجهیز کارگاه – تامین روشنایی

در کلیه کارگاه های کاری، باید نور و روشنایی طبیعی ویا مصنوعی کافی و مناسب و در صورت لزوم وسیله روشنایی قابل حمل، در محل های کار، عبور و مرور، سرویس های بهداشتی، رختکن، غذاخوری، اقامت و استراحت کارگران فراهم شود.

ميزان شدت نور محل کار، معابر پياده روها  و راه هاي عبوري مربوط به وسايل نقليه بايد با توجه به شغل و نوع کار و فعاليت و با استفاده از آخرين جداول حدود تماس شغلي و عوامل بيماريزا وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکي ومقررات ملي ساختمان (مبحث 13 ) تعيين گردد.

به منظور تأمين روشنايي در مواقع قطع برق در محيط کارگاه بايد سيستم روشنايي اضطراري مناسب با منبع توليد نيرو و سيم کشي مستقل از شبکه عمومي و حداقل شدت روشنايي 10 لوکس فراهم گردد .

کارفرما نباید به هیچ کارگری اجازه دهد که خارج از ساعت عادی کار ، به تنهایی مشغول به کار باشد. درصورت لزوم به انجام کار در ساعت غیر عادی ، باید روشنایی کافی ، امکان برقراری ارتباط و نیز تمام خدمات  مورد نیاز کارگران فراهم شود .

4-10-14- تامین و تجهیز لوازم حفاظت فردی

شرکت باید برای تامین ایمنی  وسلامت بهداشت کارگران ، وسایل و تجهیزات لازم را بر اساس مقررات ملی ساختمان مبحث 12 و همچنین دستورالعمل  استفاده از تجهیزات حفاظت فردی تهیه و در اختیار آنها قرار دهند و چگونگی کاربرد این وسایل را به کارگران آموخته و نیز در مورد کاربرد وسایل و تجهیزات رعایت مقرات مذکور نظارت نمایند . کارگران نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل مذکور و اجرای دستورالعمل های مربوطه میباشند. تامین و تجهیز لوازم حفاظت فردی باید مطابق با دستورالعمل  استفاده از تجهیزات حفاظت فردی صورت گیرد.

4-10-15- تامین و نصب علائم و تابلو های هشدار دهنده

شرکت موظف به پیام رسانی موثر و مطلوب به منظور تامین ایمنی و بهداشت کار و حفاظت از محیط زیست در داخل و اطراف کارگاه با استفاده از علائم تصویری هشدار دهنده ، الزام کننده و آگاه کننده مطلابق مفاد ” علائم و تابلو ( مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان )” می باشد .

نصب علائم هشدار دهنده و باز دارنده در محدوده های خطر آفرین از قبیل دستگاه ها و تجهیزات کارگاهی (مانند کارخانه آسفالت ، سنگ شکن و …)  و اماکن دیگر مانند استخر قیر ، حوضچه ها و … الزامیست.

4-10-16 – تامین ایمنی لازم در اجرای کارها

شرکت  باید نسبت به شناسایی شرایط و مخاطرات احتمالی محیط کار و ارزیابی ریسک هایی که ممکن است از این مخاطرات به وجود آید اقدام نموده و اقدامات پیشگیرانه مناسب در جهت حذف مخاطرات احتمالی و به عبارت دیگر مدیریت ریسک را به عمل آورد ( مبحث 12) شناسایی و ارزیابی ریسک های HSE در تجهیز کارگاه مطابق با روش اجرایی شناسایی و ارزیابی مخاطرات ایمنی و بهداشت صورت می پذیرد .

همچنبن باید نسبت به ارزیابی ریسک های بهداشت کار شامل کلیه ی خطرات و عوامل زیان آور با کارگاه های عملیاتی اقدام نموده وبراساس اولویت های حاصل شده از فرایند ارزیابی ریسک مربوط، برنامه های خود را در خصوص کنترل خطرات و عوامل زیان آور محل های کار به مورد اجراگذاشته، نتایج شناسایی خطرات و ارزیابی و کنترل آنها را مستند و نگهداری نماید.

شرکت باید اولویت اقدامات کنترلی را برانجام اقدامات کنترلی در مبدا ایجاد خطرات و عوامل زیان آور در محل های کار کارگاه قراردهد.

تمامی دستورالعمل های ایمنی مربوط به کار طی روش اجرایی کنترل عملیات و دستورالعمل های مربوطه موجود میباشد.

5- توزیع نسخ :

مطابق با فرم فهرست اطلاعات مدون معتبر توزیع شده است.

6- مدارک پیوست :

ندارد.