دستورالعمل فنون حل مسئله

شناسه محصول: TA-QA-IN-0003 دسته:

دانلود نمونه مستندات

(روش اجرایی، دستورالعمل، شرح شغل، شناسنامه فرآیند)

نظامنامه

نمونه مستندات

مستر لیست

3 افرادی که اکنون این محصول را تماشا می کنند!
30 اقلام فروخته شده در 12 ماه

ملاحظات

قابلیت ویرایش مستندات آکادمی تدبیر افزا.svg

تضمین کیفیت محتوی و استاندارد مستندات

تضمین استرداد وجه.svg

پرداخت امن با کارتهای شتاب-در بستر شاپرک

آیکن تماس

پشتیبانی دائمی 24 ساعته 7 روز هفته

دسترسی راحت و دائمی به مستندات در حساب کاربری

دسترسی راحت و دائمی به مستندات در حساب کاربری

ایمیل مستندات آکادمی تدبیر افزا.svg

تضمین استرداد کل وجه پرداختی در صورت نارضایتی

تومان ۱۰۰.۰۰۰

tadbirafza-favicon
آکادمی تدبیرافزا

عنوان سند:

دستورالعمل فنون حل مسئله

دستورالعمل فنون حل مسئله

 

1- هدف دستورالعمل فنون حل مسئله

          تشریح روشی جهت حل مسائل بصورت سیستماتیک و هماهنگ

 2- دامنه كاربرد دستورالعمل فنون حل مسئله

          كليه مسائل مطرح شده در سيستم مديريت كيفيت و تيم‌هاي چند تخصصي (CFT).

3- مسئوليت دستورالعمل فنون حل مسئله

          مسئوليت اجراي اين دستورالعمل با تيم حل مسأله (شامل تیم­های بهبود محصولات سرسیلندر، سیلندر و پوسته – تیم­های پروژه بهبود، جلسات QRQC، جلسات اقدام اصلاحی و پیشگیرانه و … ) و نظارت بر حسن اجراي آن برعهده نماینده مدیریت مي‌باشد.

4- مدارک ذیربط دستورالعمل فنون حل مسئله

  • دستورالعمل مطالعات SPC  (QCI010)

  • دستورالعمل تجزیه و تحلیل سیستم اندازه گيري MSA (QCI080)

  • روش اجرايي اقدام اصلاحي و پيشگيرانه (QCP005)

 

 5- مراحل اجرا و گام های دستورالعمل فنون حل مسئله

تيم حل مسأله براي حل مسائل و اجراي اقدامات اصلاحي و پيشگيرانه مورد نياز توسط مسئول تیم تشكيل مي‌گردد و جهت حل مسئله بايد به نكات زير توجه داشت:

  • اطلاعات لازم در مورد فرآيند و محصول در اختيار تيم باشد (نقشه‏ها، نمودارهاي OPC، ويژگي‏هاي مهم محصول و فرآيند و …)
  • وقت و اختيارات كافي داشته باشند
  • داراي مهارت‌هاي لازم و مورد نياز باشند

 

5-1-فرآیند کلی حل مساله

5-1-1-شرح مسئله
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– چه كسي، چه چيزي را چه موقع و در كجا تشخيص داده است؟

– پيامدهاي آن چيست؟

– چه زمينه‌هايي درگیر مي‌شوند؟

– آيا تمام حقايق حياتي را مي‌دانيم؟

– آيا آن واقعا يك مسئله است؟

– آيا از ميزان خسارت كاسته‌ مي‏شود؟

آبا مسئوله بدرستی و بطور کامل مکتوب شده است؟

– مصاحبه

– فرمهاي مرتبط براي مسئله

– استفاده از جدول شماره 1

– سرزنش كردن ديگران بخاطر مسئله

– ايجاد تغييرات مستقيم بدون مستند كردن راه حل و مسئله

5-1-2- جمع‌آوري اطلاعات
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– داده‌هاي مربوط به كيفيت، داده‌هاي مربوط به افت كيفيت

– انواع خطاها و عیوب، برگه هاي كنترل

– از افراد مربوطه درباره اطلاعات پيش زمينه و سابقه مسئله سوال كنيد

– فرايند رسيدگي را تشريح كنيد

– صحت اطلاعات را كنترل نماييد

– آيا داده‌هاي فني لازم را در اختيار داريم؟

– آيا كل ماجرای مسئله را مي‌دانيم؟

– آيا مي‌دانيم كه قبلا چه كسي چه كاري كرده است؟

– آيا صحت تمام اطلاعات را كنترل كرده‌ايم؟

– مصاحبه‌ها

– برگه‌هاي كنترل

– نمودار همبستگی (پراکندگی)

– نمودار پارتو

– هيستوگرام

– فلوچارت

– فقط توالي منطقي ذكر شود، نه جريان و گردش كار.

– اطلاعات طوري جلوه داده شوند كه مسائل مخفي بمانند

5-1-3- پيدا كردن علت‌ها
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– روابط علت و معلولي را پيدا كنيد

– علل اصلي احتمالي را پيدا كنيد

-براي يافتن پاسخ آزمايش‌هايي انجام دهيد

– علت اصلي را انتخاب كنيد

– در صورت لزوم متخصص كافي فراهم كنيد

– آيا متخصصان به درستي انتخاب شده‌اند؟

– آيا تمام علت‌هاي ممكن و معلول‌هاي آنها را مي‌شناسيم؟

– آيا مي‌توانيم دلايل را به دقت تعيين نماييم؟

– آيا حقيقتا بر روي مسئله تسلط داريم؟

– تحليل ايشي كاوا

– 5 Why?

– ماتريس پارامترها

– تجزيه و تحليل عوامل

– نتيجه‌گيري عجولانه بدون دانستن دلايل مسئله

– افراد مناسب در كار شركت نداشته باشند

– مسئله عمدتا پيچيده تر از آن باشد كه به نظر آيد

  

5-1-4- بررسي علت‌ها
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– تمام راه‌حل‌هاي ممكن را ارزيابي كنيد

– توضيح دهيد كه راه‌حل چه اثري بر مسئله دارد.

– به تمام نظرات احترام گذاشته شود و هيچ چيز حذف نشود.

– اگر راه‌حلي پيدا نشد از خارج از سيستم  كمك بگيريد

– آيا متخصصان لازم را براي پيدا كردن راه‌حل در اختيار داريم؟

– چگونه مي‌توانيم مسئله را حل كنيم يا آن را كنار بگذاريم؟

– آيا راه‌هاي ديگري براي پرداختن به مسئله وجود دارد كه با آن در تماس نباشد؟

– آيا ما تمام جوانب ممكن را بررسي نموده‌ايم؟

– آيا راه‌حل‌هاي ما با تجزيه و تحليل مسئله موافقت مي‌نمايند؟

– مذاكرات گروهي

– مشگل گشايي گروهي

– در جستجوي نظرات، شخص مسئول فقط بر يك راه‌حل صحه بگذارد

– پيش از آنكه تمام راه‌حل‌ها در جدول آورده شود اقدام انتخاب شود.

 

5-1-5- انتخاب راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
كوشش انجام شده را ارزيابي نماييد

كوشش انجام شده را در مقابل نتيجه مورد انتظار ارزيابي نماييد

قواعدي براي انتخاب راه‌حل وضع نماييد

راه‌حل‌ها را طبقه‌بندي نماييد

يك راه‌حل انتخاب نماييد

آيا راه‌حل معيني وجود دارد كه عملي باشد؟

آيا قواعد انتخاب راه‌حل روشن هستند؟

آيا راه‌حل‌ها سودمند مي‌باشند؟

آيا مديريت با راه‌حل موافقت مي‌نمايد؟

چارچوب ارزيابي

مذاكره در مورد انتخاب راه حل

استفاده از جدول شماره 2

تصميم‌گيري بدون ارزيابي واقعي از حقايق انجام گيرد.

ارزان‌ترين يا ساده‌ترين راه‌حل اتخاذ شود، نه بهترين آنها

  

5-1-6- اجراي راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
برنامه‌اي براي اقدام  ايجاد نماييد

مسئوليت‌ها را تعيين نماييد

تأييديه بگيريد

اقدامات و نتايج را مستند نماييد

براي كنترل كردن موفقيت برنامه‌ريزي نماييد

آيا برنامه كاملي براي اقدام  داريد؟

آيا تمام افراد مربوطه با برنامه موافق هستند؟

آيا ريسك و عناصر نامشخصي وجود دارد؟

آيا مي‌دانيم چگونه موفقيت را ارزيابي نماييم؟

برنامه براي اقدام

جزئيات تيمي

برنامه‌ريزي براي آزمايش

اقدام‌ها به خوبي تهيه نشوند

اقدام‌ها به طور کامل اجرا نشوند

5-1-7- حفظ و نگهداري راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
بر ميزان تأثير بهبودها نظارت كنيد

به بهبود در مستندسازي اشاره كنيد

افراد رسيدگي كننده را آموزش دهيد

پروژه را به پايان ببريد

آيا به هدفمان رسيده‌ايم؟

چگونه بر ميزان تأثير نظارت مي‌كنيم؟

آيا راه‌حل مستند مي‌شود؟

چه كسي بايد از راه‌حل مطلع شود؟

براي آينده چه چيزي مي‌آموزيم؟

برنامه كنترل

شرح رسيدگي

اسناد ISO/TS

فرايند اصلاح و بهبود حقيقتا پياده نشود

 

جدول شماره (1)-دستورالعمل فنون حل مسئله
وزن عوامل موثر در انتخاب هدف حل مسئله
كم                                      زياد
چقدر حل اين مسئله در كنترل گروه است؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله اهميت دارد؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله مشكل است؟ 5 4 3 2 1
چقدر حل اين مسئله به شركت نفع مي رساند؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله به منابع مختلف نياز دارد؟ 5 4 3 2 1

 

جدول شماره (2)-دستورالعمل فنون حل مسئله
وزن عوامل موثر در انتخاب راه حل
كم                                  زياد
اين راه حل چقدر به منابع مختلف نياز دارد؟ 5 4 3 2 1
اين راه حل چقدر به شركت نفع مي رساند؟ 1 2 3 4 5
چه مقدار وقت بايد براي رسيدن به هدف توسط اين راه حل صرف شود؟ 5 4 3 2 1
چقدر اين راه حل در حيطه كنترل گروه است؟ 1 2 3 4 5
چقدر اين راه حل به هدف مسئله مورد نظر مرتبط است؟ 1 2 3 4 5
چقدر اين راه حل از نظر ديگراني كه با موضوع مرتبط هستند پذيرفته مي شود؟ 1 2 3 4 5

 

5-2- نمودار علت و معلول (استخوان ماهي)-دستورالعمل فنون حل مسئله:

نمودار علت و معلول به شكل استخوان ماهي مي باشد كه سر آن معلول و بالهاي آن علتهاي معلول مذكور مي باشد. علل عمده از طريق ستوان فقرات ماهي به معلول مرتبط

مي شوند. به همين صورت علل فرعي نيز به علل اصلي مرتبط مي گردند. نمودار علت و معلول مي تواند ابزار مفيدي براي استخراج و ثبت علل فرعي يك مسئله باشد كه در مجموع علت اصلي را نشان مي دهد.

            زماني كه عيب، اشكال و يا اشتباهي شناسايي مي‌شود بايد علل بالقوه آن نيز تعيين گردد. در مواقعي كه مجموعه علل بروز مشكل واضح نيست، يا فقط دو يا چند مورد از آنها مشخص است، نمودار علت و معلول مي‌تواند ابزار مفيدي براي شناسايي علل بالقوه باشد.

            نمودار علت و معلول با نام نمودار «ايشي كاوا» يا نمودار «استخوان ماهي» نيز شناخته مي‌شود زيرا اين نمودار توسط دكتر ايشي كاوا در سال 1943 مطرح شد و از طرف ديگر، شكلي شبيه يك استخوان ماهي دارد كه مشخصه كيفي در سر آن قرار گرفته و علت‌ها، شكلي همانند استخوان ماهي ايجاد مي‌كنند.

اولين مرحله در تهيه نمودار علت و معلول تعيين پديده يا معلول است كه مي خواهيم علتهاي مربوطه به آن را بررسي كنيد براي اين منظور در سمت راست يك برگه يا تخته مشكل يا پديده مورد نظر( معلول ) را در داخل يك مستطيل بنويسيد و در سمت چپ اين مستطيل يك فلش افقي از چپ به راست رسم كنيد .

در مرحله بعد علت هاي اصلي موثر در ايجاد موضوع تعيين شده در مرحله اول را تعيين و به صورت زير بر روي نمودار مشخص كنيد

            در اين مرحله فقط بايد علت هاي عمده و كلي را در نظر گرفت و از وارد كردن علتهاي جزئي و فرعي به نمودار اجتناب كرد. علت­های عمده در مشکلات کیفی تولید معمولاً شامل 6 مورد میشوند که عبارتند از :

  • مواد
  • ماشین و ابزار
  • اپراتور
  • روش انجام کار
  • سیستم اندازه گیری
  • شرایط محیطی

پس از تعيين علت هاي اصلي و عمده بايد علتهاي جزئي مربوطه به هر يك از علتهاي اصلي را تعيين و در نمودار مشخص كرد . هر يك از علت هاي فرعي يا جزئي نيز به علت هاي جزئي تري قابل رد يابي است كه در شاخه هاي فرعي نمودار مشخص می­گردد انشعاب شاخه ها را بايد تا آنجا كه امكان دارد ادامه داد تا بتوان به جزئي ترين و دقيق ترين علتها دست يافت هرچه شاخه هاي نمودار انشعاب بيشتري پيدا كنند بهتر ميتوان به علت هاي جزيي تر و دقيق تر پي برد حاصل اين كار نظير شكل زير خواهد بود .

در مرحله آخر بايد به تجزيه و تحليل نمودار پرداخت. در هر مرحله بررسي نمودار ابتدا بايد مشخص شود كه آيا نمودار كامل است يا اينكه هنوز مي توان انشعابات ديگري به بعضي از شاخه ها اضافه نمود .

تكميل نمودار ممكن است به مرور زمان صورت گيرد . به طور كلي تهيه يا تكميل نمودار علت و معلول يك كار گروهي است و بهتر است با همفكري و هم ياري افراد ذيربط صورت گيرد .

پس از تكميل نمودار بايد از فرعي ترين شاخه ها ( جزئي ترين علتها ) آغاز و به سمت علتهاي كلي يا اصلي تر حركت نمود  ميتوان علتهاي مهمتررا با كشيدن دايره در دور آنها بهتر نشان داد. سپس با مشاركت فكري و همكاري افراد مناسب بايد راه حل هاي مناسب براي برطرف ساختن علتهایی که امكان رفع آنها وجود دارد در نظر گرفت .

بدين ترتيب با از بين بردن علتهاي جزئي علتهاي كلي تر از بين رفته يا تعديل ميشوند كه نهايتا مشكل برطرف ميگردد .

5-3- نمودار پارتو-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار پارتو، نمودار ميله‌اي است كه علل مشكلات به وجود آمده را بر اساس فراواني آنها با هم مقايسه مي‌كند. نام اين نمودار، از نام يك دانشمند ايتاليايي علوم اجتماعي به نام «ويلفرد پارتو» گرفته شده است. براساس اصلي كه وي در مورد اقتصاد بيان كرد، 80% مسائل از 20% علل ناشي مي‌شوند. به عبارت ديگر، اگر چه ممكن است براي مسائل موجود، علل بسيار زيادي وجود داشته باشد، ولي تعداد اندكي از اين علل اهميت دارند و با رفع آنها مي‌توان بخش اعظم مسائل را حل كرد.

            به كمك نمودار پارتو مي‌توان علل مختلف به وجود آمدن نتايج نامناسب را طبقه‌بندي كرد و به سرعت و روشني نشان داد كه كدام دسته از علل از اهميت بيشتري برخوردار است. براي رسم نمودار پارتو، ابتدا بايد درصد فراواني علل مختلف را تعيين و سپس آنها را به ترتيب صعودي مرتب كرد. روي نمودار، ميله متناظر هر كدام از علل با همان ترتيب صعودي به نزولی رسم مي‌شود و با محاسبه جمع تجمعي درصد فراواني‌ها که بصورت یک نمودار خطی صعودی در بالای نمودار میله­ای رسم میشود، مي‌توان عللي را كه باعث بروز حدود 80% مشكلات شده‌اند تعيين كرد.

اين نمودار جهت خلاصه سازي و ارائه ارقام و اطلاعات آماري بسيار مفيد مي باشد. همچنين اين نمودار از انتقال اطلاعات بصورت شفاهي يا بصورت گزارشات متني بسيار مفيدتر و موثرتر خواهد بود. بعلاوه علل عمده و اصلي هر مسئله و نيز حجم علل اصلي و علل فرعي را مشخص مي نمايد. در نهايت نمودار پارتو جهت نشان دادن عوامل مهم از ميان عوامل جزئي كاربرد دارد.

 

5-4- نمودار هيستوگرام-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار هيستوگرام براي نشان دادن نحوه توزيع احتمالي يك فاكتور در يك دامنه معين بكار گرفته مي شود. اين نمودار مي تواند فراواني را نسبت به دامنه نشان دهد. بطور مثال اين نمودار مي تواند نشان دهد كه در كنترل 100 قطعه نمونه برداري شده،  فراواني قطعه در هر محدوده چقدر بوده است. اين نمودار همچنين تابع توزيع احتمالي يك فاكتور را به روشني نشان مي دهد.

 

5-5-  نمودار ران چارت (RUN CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

            نمودار ران چارت (روند) ابزاري است براي نمايش تغييراتي كه در طول يك دوره زماني در اطلاعات رخ مي دهد.

مراحل رسم يك ران چارت :

  • موضوع مورد بررسي (شاخص اندازه­گیری) را به درستي انتخاب كنيد.
  • داده هاي خام را تهیه نماييد.
  • زمان یا بازه زمانی تهيه داده را يادداشت نماييد.
  • مقدار اندازه گيري شده را يادداشت نماييد.
  • براي محور عمودي مقياس اندازه گيري را مشخص كنيد.
  • مقياس اندازه گيري بايد طوري تعيين شود كه محدوده شاخص اندازه­گیری را پوشش دهد.
  • محور افقي را رسم كنيد.
  • اين محور را حداقل دو برابر محور عمودي در نظر بگيريد.
  • دوره زماني مورد نظر را روي نمودار مشخص كنيد.
  • نقاط اندازه گيري شده را بر روي نمودار مشخص كنيد و آنها را به یکدیگر وصل كنيد.
  • توضيحات مورد لزوم را به نمودار اضافه كنيد. (نام محورهای عمودی و افقی، عنوان نمودار و …)
  • نقطه نظرات ثبت شده در گام دو را به نمودار اضافه كنيد.
  • میتوان جهت مقایسه نقاط نمودار با میانگین داده­ها، میانگین را بدست آورده و بصورت خطی موازی با محور افقی رسم نمود
  • نمودار را تفسير كنيد.
  • تغييرات مكاني نقاط روي نمودار را كه داراي دلايل عام بوده و يا به دليلي خاص رخ داده اند را مشخص كنيد.
  • در مورد اقدام اصلاحی تصميم بگيريد.
  • تصميماتي را كه بر اساس اين نمودار مترصد انجام آنها هستيد ، يادداشت كنيد.

مثال:

5-6-  نمودار بار چارت (BAR CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار بار چارت ابزاري است كه از آن براي نشان دادن تعداد يا مقادير دسته هائي كه به منظور مقايسه با يكديگر گروه بندي شده اند ، استفاده مي شود.

مراحل رسم يك بار چارت :

با جمع آوري داده هاي خام كار را آغاز كنيد.

  • زمانيكه داده هاي جمع آوري شده به منظور پوشش دادن كل محدوده كار كفايت مي كرد به رسم نمودار مبادرت نماييد.
  • براي دستيابي به يك بار چارت ايده آل بهتر است داده ها را در يك دوره زماني طولاني مورد بررسي قرار دهيد.
  • نموداري رسم كنيد كه محور عمودي آن بر مبناي تعداد يا اندازه بوده و بر محور افقي نمودار دسته هاي مورد مقايسه قرار داشته باشد.
  • مقادير و اندازه هاي هر يك از دسته ها را به صورت يك ستون (BAR) بر روي نمودار مشخص كنيد.
  • مفيد است كه اصل داده هاي جمع آوري شده را نيز به نمودار پيوست كنيد. برخي از اوقات لازم است داده ها مجددا مرتب شوند.

5-7-  نمودار پاي چارت (PIE CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار پاي چارت ابزاري است براي نمايش جزء به كل يك پارامتر كه در يك دوره زماني  اتفاق مي افتد. مراحل  رسم يك نمودار پاي چارت به شرح زیر میباشد:

  • داده هاي خام را جمع آوري كنيد.
  • با استفاده از تناسب مقدار جزء به كل را به درصد تبديل كنيد
  • كل دايره را 100 % در نظر ميگيريم.
  • جزء مورد نظر را به صورت قطاعی از دایره که مساحت آن متناسب با درصد جزء مورد نظر است نشان می­دهیم.
  • عنوان و درصد هر جزء را کنار آن می­نویسیم.
  • توضیحات لازم را به نمودار اضافه می­نماییم.

5-8-  نمودار وابستگي(همبستگی)-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار وابستگي ابزاريست براي سنجش ارتباط بين دو عامل که مراحل رسم آن به شرح زیر می­باشد

  • موضوع مورد بررسي را بدرستي انتخاب نماييد .
  • داده هاي خام  عوامل ( علت – معلول ، علت – علت ديگرو…) را ليست نماييد .
  • محور افقي و عمودي نمودار را با مقياس مناسب رسم نماييد.
  • نقاط را روي نمودار پيدا كنيد.
  • ارتباط خطي بوجود آمده را تفسير نماييد.

مثال: (در مجموعه اصلی قابل نمایش است)

5-9- توفان فكري-دستورالعمل فنون حل مسئله

            توفان فكري روشي است براي واداشتن گروهي از افراد به ارائه بسياري نظرات در مدت زماني كوتاه . اين روش ظاهرا ساده و آسان است اما نياز به تمرين زيادي دارد تا بتوان در آن مهارت يافت .

قانون اول: هيچ گونه انتقادي نبايد از هيچ نظري كه در خلال جلسات ارائه مي‌گردد صورت پذيرد . قانون انتقاد ممنوع حكم مي‌كند كه قضاوت در مورد نظرات را تا بعد از جلسه به تعويق اندازيم . البته اين قانون نه تنها شامل گفتارها بلكه حركات و افعال غير كلامي نيز مي‌شود . بعلاوه انتقاد نسبت به افكار خود و خودسانسوري شايد بزرگترين نوع انتقاد به شمارمی رود .

قانون دوم : پرسه زني خيال و به اصطلاح با دنده خلاص رفتن ، يعني زماني كه مغز ما آزاد پرسه مي‌زند . قانون پرسه زني خيال ما را به بروز دادن نظرات اتفاقي كه داريم تشويق مي‌كند .

قانون سوم : ارائه حداكثر تعداد نظرات ممكن . توفان فكري در وهله اول بيشتر يك موضوع كمي است تا كيفي .

قانون چهارم : هر نظريه‌اي كه مطرح مي‌شود بايد بصورت مكتوب درآيد ، هرقدر هم كه ظاهرا غير عادي به نظر برسد يا حتي اگر شبيه نظر قبلي ولي به گونه‌اي ديگر بيان شود . بعلاوه بايد همه گروهها بتوانند فهرست نظرات را در همان حالي كه روي هم انباشته مي‌شود ، مشاهده كنند .

قانون پنجم : تكوين نظرات قبل از ارزيابي آنها . اين فرآيند تضمين مي‌كند كه نظرات را پيش از آنكه واقعا فرصت فكر كردن درباره آنها داشته باشيم ، مورد قضاوت قرار نمي‌دهيم . گروههاي حل مسأله معمولا نظرات ارائه شده در جلسه توفان فكري خود را به مدت يك هفته پرورش مي‌دهند و در جلسه بعد با جزئيات بيشتر ارائه مي‌دهند .

 

دستورالعمل فنون حل مسئله-مراحل برگزاري جلسه توفان فكری

  •  مرحله اول : بازگویي و بازنويسي قوانين توفان فكري
  • مرحله دوم : نوشتن موضوع مورد بحث جلسه بصورت سئوالي با عبارت چه راههايي وجود دارد تا …؟ اين كار باعث مي‌شود گروه توجه خود را تا آخر روي موضوع مورد بحث متمركز سازد .
  • مرحله سوم : شروع جريان ابراز نظرات . بعضي گروهها شيوه چرخشي بر اساس نوبت را استفاده مي‌كنند و اگر كسي نظري نداشت مي‌گويد از من بگذريد ، اما بيشتر گروهها از شيوه غير منظم و بدون نوبت استفاده مي‌كنند . توجه به اين نكته مهم است كه همه بايد مشاركت كنند .
  • مرحله چهارم : ثبت نظرات و قراردادن فهرست نظرات در معرض ديد همه .
  • مرحله پنجم : تكوين نظرات . بهترين راه براي اين كار چسباندن فهرست نظرات در جايي از محل كار است . تا ساير افراد كه عضور گروه نيستند بتوانند ازكار گروه مطلع و حتي در صورت تمايل نظرات شخصي خود را به فهرست اضافه نمايند .
  • مرحله ششم : شروع فرآيند ارزيابي . معمولا ارزيابي در جلسه بعد صورت مي‌گيرد . بهترين راه اجراي مرحله ارزيابي ، شروع با دسته بندي نظرات بر اساس موضوع است قبل از اينكه موردي رد شود . سپس مي‌توان پيشنهاد اعضا براي مشخص كردن نظرات برتر را دريافت كرد .

توجه: در مورد استفاده از ديگر فنون آماري در فعاليتهاي مختلف شركت منعي وجود نداشته و اين فنون مي توانند در هر موقعيتي در جهت ساده سازي و تفهيم بهتر اطلاعات و توسط هريك از پرسنل شركت، مطابق همين دستورالعمل مورد استفاده قرار بگيرند.

tadbirafza-favicon
آکادمی تدبیرافزا

عنوان سند:

دستورالعمل فنون حل مسئله

دستورالعمل فنون حل مسئله

 

1- هدف دستورالعمل فنون حل مسئله

          تشریح روشی جهت حل مسائل بصورت سیستماتیک و هماهنگ

 2- دامنه كاربرد دستورالعمل فنون حل مسئله

          كليه مسائل مطرح شده در سيستم مديريت كيفيت و تيم‌هاي چند تخصصي (CFT).

3- مسئوليت دستورالعمل فنون حل مسئله

          مسئوليت اجراي اين دستورالعمل با تيم حل مسأله (شامل تیم­های بهبود محصولات سرسیلندر، سیلندر و پوسته – تیم­های پروژه بهبود، جلسات QRQC، جلسات اقدام اصلاحی و پیشگیرانه و … ) و نظارت بر حسن اجراي آن برعهده نماینده مدیریت مي‌باشد.

4- مدارک ذیربط دستورالعمل فنون حل مسئله

  • دستورالعمل مطالعات SPC  (QCI010)

  • دستورالعمل تجزیه و تحلیل سیستم اندازه گيري MSA (QCI080)

  • روش اجرايي اقدام اصلاحي و پيشگيرانه (QCP005)

 

 5- مراحل اجرا و گام های دستورالعمل فنون حل مسئله

تيم حل مسأله براي حل مسائل و اجراي اقدامات اصلاحي و پيشگيرانه مورد نياز توسط مسئول تیم تشكيل مي‌گردد و جهت حل مسئله بايد به نكات زير توجه داشت:

  • اطلاعات لازم در مورد فرآيند و محصول در اختيار تيم باشد (نقشه‏ها، نمودارهاي OPC، ويژگي‏هاي مهم محصول و فرآيند و …)
  • وقت و اختيارات كافي داشته باشند
  • داراي مهارت‌هاي لازم و مورد نياز باشند

 

5-1-فرآیند کلی حل مساله

5-1-1-شرح مسئله
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– چه كسي، چه چيزي را چه موقع و در كجا تشخيص داده است؟

– پيامدهاي آن چيست؟

– چه زمينه‌هايي درگیر مي‌شوند؟

– آيا تمام حقايق حياتي را مي‌دانيم؟

– آيا آن واقعا يك مسئله است؟

– آيا از ميزان خسارت كاسته‌ مي‏شود؟

آبا مسئوله بدرستی و بطور کامل مکتوب شده است؟

– مصاحبه

– فرمهاي مرتبط براي مسئله

– استفاده از جدول شماره 1

– سرزنش كردن ديگران بخاطر مسئله

– ايجاد تغييرات مستقيم بدون مستند كردن راه حل و مسئله

5-1-2- جمع‌آوري اطلاعات
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– داده‌هاي مربوط به كيفيت، داده‌هاي مربوط به افت كيفيت

– انواع خطاها و عیوب، برگه هاي كنترل

– از افراد مربوطه درباره اطلاعات پيش زمينه و سابقه مسئله سوال كنيد

– فرايند رسيدگي را تشريح كنيد

– صحت اطلاعات را كنترل نماييد

– آيا داده‌هاي فني لازم را در اختيار داريم؟

– آيا كل ماجرای مسئله را مي‌دانيم؟

– آيا مي‌دانيم كه قبلا چه كسي چه كاري كرده است؟

– آيا صحت تمام اطلاعات را كنترل كرده‌ايم؟

– مصاحبه‌ها

– برگه‌هاي كنترل

– نمودار همبستگی (پراکندگی)

– نمودار پارتو

– هيستوگرام

– فلوچارت

– فقط توالي منطقي ذكر شود، نه جريان و گردش كار.

– اطلاعات طوري جلوه داده شوند كه مسائل مخفي بمانند

5-1-3- پيدا كردن علت‌ها
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– روابط علت و معلولي را پيدا كنيد

– علل اصلي احتمالي را پيدا كنيد

-براي يافتن پاسخ آزمايش‌هايي انجام دهيد

– علت اصلي را انتخاب كنيد

– در صورت لزوم متخصص كافي فراهم كنيد

– آيا متخصصان به درستي انتخاب شده‌اند؟

– آيا تمام علت‌هاي ممكن و معلول‌هاي آنها را مي‌شناسيم؟

– آيا مي‌توانيم دلايل را به دقت تعيين نماييم؟

– آيا حقيقتا بر روي مسئله تسلط داريم؟

– تحليل ايشي كاوا

– 5 Why?

– ماتريس پارامترها

– تجزيه و تحليل عوامل

– نتيجه‌گيري عجولانه بدون دانستن دلايل مسئله

– افراد مناسب در كار شركت نداشته باشند

– مسئله عمدتا پيچيده تر از آن باشد كه به نظر آيد

  

5-1-4- بررسي علت‌ها
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
– تمام راه‌حل‌هاي ممكن را ارزيابي كنيد

– توضيح دهيد كه راه‌حل چه اثري بر مسئله دارد.

– به تمام نظرات احترام گذاشته شود و هيچ چيز حذف نشود.

– اگر راه‌حلي پيدا نشد از خارج از سيستم  كمك بگيريد

– آيا متخصصان لازم را براي پيدا كردن راه‌حل در اختيار داريم؟

– چگونه مي‌توانيم مسئله را حل كنيم يا آن را كنار بگذاريم؟

– آيا راه‌هاي ديگري براي پرداختن به مسئله وجود دارد كه با آن در تماس نباشد؟

– آيا ما تمام جوانب ممكن را بررسي نموده‌ايم؟

– آيا راه‌حل‌هاي ما با تجزيه و تحليل مسئله موافقت مي‌نمايند؟

– مذاكرات گروهي

– مشگل گشايي گروهي

– در جستجوي نظرات، شخص مسئول فقط بر يك راه‌حل صحه بگذارد

– پيش از آنكه تمام راه‌حل‌ها در جدول آورده شود اقدام انتخاب شود.

 

5-1-5- انتخاب راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
كوشش انجام شده را ارزيابي نماييد

كوشش انجام شده را در مقابل نتيجه مورد انتظار ارزيابي نماييد

قواعدي براي انتخاب راه‌حل وضع نماييد

راه‌حل‌ها را طبقه‌بندي نماييد

يك راه‌حل انتخاب نماييد

آيا راه‌حل معيني وجود دارد كه عملي باشد؟

آيا قواعد انتخاب راه‌حل روشن هستند؟

آيا راه‌حل‌ها سودمند مي‌باشند؟

آيا مديريت با راه‌حل موافقت مي‌نمايد؟

چارچوب ارزيابي

مذاكره در مورد انتخاب راه حل

استفاده از جدول شماره 2

تصميم‌گيري بدون ارزيابي واقعي از حقايق انجام گيرد.

ارزان‌ترين يا ساده‌ترين راه‌حل اتخاذ شود، نه بهترين آنها

  

5-1-6- اجراي راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
برنامه‌اي براي اقدام  ايجاد نماييد

مسئوليت‌ها را تعيين نماييد

تأييديه بگيريد

اقدامات و نتايج را مستند نماييد

براي كنترل كردن موفقيت برنامه‌ريزي نماييد

آيا برنامه كاملي براي اقدام  داريد؟

آيا تمام افراد مربوطه با برنامه موافق هستند؟

آيا ريسك و عناصر نامشخصي وجود دارد؟

آيا مي‌دانيم چگونه موفقيت را ارزيابي نماييم؟

برنامه براي اقدام

جزئيات تيمي

برنامه‌ريزي براي آزمايش

اقدام‌ها به خوبي تهيه نشوند

اقدام‌ها به طور کامل اجرا نشوند

5-1-7- حفظ و نگهداري راه حل
مراحل اقدام پرسش‌هاي كنترلي شيوه‌ها و ابزارها دام‌ها
بر ميزان تأثير بهبودها نظارت كنيد

به بهبود در مستندسازي اشاره كنيد

افراد رسيدگي كننده را آموزش دهيد

پروژه را به پايان ببريد

آيا به هدفمان رسيده‌ايم؟

چگونه بر ميزان تأثير نظارت مي‌كنيم؟

آيا راه‌حل مستند مي‌شود؟

چه كسي بايد از راه‌حل مطلع شود؟

براي آينده چه چيزي مي‌آموزيم؟

برنامه كنترل

شرح رسيدگي

اسناد ISO/TS

فرايند اصلاح و بهبود حقيقتا پياده نشود

 

جدول شماره (1)-دستورالعمل فنون حل مسئله
وزن عوامل موثر در انتخاب هدف حل مسئله
كم                                      زياد
چقدر حل اين مسئله در كنترل گروه است؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله اهميت دارد؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله مشكل است؟ 5 4 3 2 1
چقدر حل اين مسئله به شركت نفع مي رساند؟ 1 2 3 4 5
چقدر حل اين مسئله به منابع مختلف نياز دارد؟ 5 4 3 2 1

 

جدول شماره (2)-دستورالعمل فنون حل مسئله
وزن عوامل موثر در انتخاب راه حل
كم                                  زياد
اين راه حل چقدر به منابع مختلف نياز دارد؟ 5 4 3 2 1
اين راه حل چقدر به شركت نفع مي رساند؟ 1 2 3 4 5
چه مقدار وقت بايد براي رسيدن به هدف توسط اين راه حل صرف شود؟ 5 4 3 2 1
چقدر اين راه حل در حيطه كنترل گروه است؟ 1 2 3 4 5
چقدر اين راه حل به هدف مسئله مورد نظر مرتبط است؟ 1 2 3 4 5
چقدر اين راه حل از نظر ديگراني كه با موضوع مرتبط هستند پذيرفته مي شود؟ 1 2 3 4 5

 

5-2- نمودار علت و معلول (استخوان ماهي)-دستورالعمل فنون حل مسئله:

نمودار علت و معلول به شكل استخوان ماهي مي باشد كه سر آن معلول و بالهاي آن علتهاي معلول مذكور مي باشد. علل عمده از طريق ستوان فقرات ماهي به معلول مرتبط

مي شوند. به همين صورت علل فرعي نيز به علل اصلي مرتبط مي گردند. نمودار علت و معلول مي تواند ابزار مفيدي براي استخراج و ثبت علل فرعي يك مسئله باشد كه در مجموع علت اصلي را نشان مي دهد.

            زماني كه عيب، اشكال و يا اشتباهي شناسايي مي‌شود بايد علل بالقوه آن نيز تعيين گردد. در مواقعي كه مجموعه علل بروز مشكل واضح نيست، يا فقط دو يا چند مورد از آنها مشخص است، نمودار علت و معلول مي‌تواند ابزار مفيدي براي شناسايي علل بالقوه باشد.

            نمودار علت و معلول با نام نمودار «ايشي كاوا» يا نمودار «استخوان ماهي» نيز شناخته مي‌شود زيرا اين نمودار توسط دكتر ايشي كاوا در سال 1943 مطرح شد و از طرف ديگر، شكلي شبيه يك استخوان ماهي دارد كه مشخصه كيفي در سر آن قرار گرفته و علت‌ها، شكلي همانند استخوان ماهي ايجاد مي‌كنند.

اولين مرحله در تهيه نمودار علت و معلول تعيين پديده يا معلول است كه مي خواهيم علتهاي مربوطه به آن را بررسي كنيد براي اين منظور در سمت راست يك برگه يا تخته مشكل يا پديده مورد نظر( معلول ) را در داخل يك مستطيل بنويسيد و در سمت چپ اين مستطيل يك فلش افقي از چپ به راست رسم كنيد .

در مرحله بعد علت هاي اصلي موثر در ايجاد موضوع تعيين شده در مرحله اول را تعيين و به صورت زير بر روي نمودار مشخص كنيد

            در اين مرحله فقط بايد علت هاي عمده و كلي را در نظر گرفت و از وارد كردن علتهاي جزئي و فرعي به نمودار اجتناب كرد. علت­های عمده در مشکلات کیفی تولید معمولاً شامل 6 مورد میشوند که عبارتند از :

  • مواد
  • ماشین و ابزار
  • اپراتور
  • روش انجام کار
  • سیستم اندازه گیری
  • شرایط محیطی

پس از تعيين علت هاي اصلي و عمده بايد علتهاي جزئي مربوطه به هر يك از علتهاي اصلي را تعيين و در نمودار مشخص كرد . هر يك از علت هاي فرعي يا جزئي نيز به علت هاي جزئي تري قابل رد يابي است كه در شاخه هاي فرعي نمودار مشخص می­گردد انشعاب شاخه ها را بايد تا آنجا كه امكان دارد ادامه داد تا بتوان به جزئي ترين و دقيق ترين علتها دست يافت هرچه شاخه هاي نمودار انشعاب بيشتري پيدا كنند بهتر ميتوان به علت هاي جزيي تر و دقيق تر پي برد حاصل اين كار نظير شكل زير خواهد بود .

در مرحله آخر بايد به تجزيه و تحليل نمودار پرداخت. در هر مرحله بررسي نمودار ابتدا بايد مشخص شود كه آيا نمودار كامل است يا اينكه هنوز مي توان انشعابات ديگري به بعضي از شاخه ها اضافه نمود .

تكميل نمودار ممكن است به مرور زمان صورت گيرد . به طور كلي تهيه يا تكميل نمودار علت و معلول يك كار گروهي است و بهتر است با همفكري و هم ياري افراد ذيربط صورت گيرد .

پس از تكميل نمودار بايد از فرعي ترين شاخه ها ( جزئي ترين علتها ) آغاز و به سمت علتهاي كلي يا اصلي تر حركت نمود  ميتوان علتهاي مهمتررا با كشيدن دايره در دور آنها بهتر نشان داد. سپس با مشاركت فكري و همكاري افراد مناسب بايد راه حل هاي مناسب براي برطرف ساختن علتهایی که امكان رفع آنها وجود دارد در نظر گرفت .

بدين ترتيب با از بين بردن علتهاي جزئي علتهاي كلي تر از بين رفته يا تعديل ميشوند كه نهايتا مشكل برطرف ميگردد .

5-3- نمودار پارتو-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار پارتو، نمودار ميله‌اي است كه علل مشكلات به وجود آمده را بر اساس فراواني آنها با هم مقايسه مي‌كند. نام اين نمودار، از نام يك دانشمند ايتاليايي علوم اجتماعي به نام «ويلفرد پارتو» گرفته شده است. براساس اصلي كه وي در مورد اقتصاد بيان كرد، 80% مسائل از 20% علل ناشي مي‌شوند. به عبارت ديگر، اگر چه ممكن است براي مسائل موجود، علل بسيار زيادي وجود داشته باشد، ولي تعداد اندكي از اين علل اهميت دارند و با رفع آنها مي‌توان بخش اعظم مسائل را حل كرد.

            به كمك نمودار پارتو مي‌توان علل مختلف به وجود آمدن نتايج نامناسب را طبقه‌بندي كرد و به سرعت و روشني نشان داد كه كدام دسته از علل از اهميت بيشتري برخوردار است. براي رسم نمودار پارتو، ابتدا بايد درصد فراواني علل مختلف را تعيين و سپس آنها را به ترتيب صعودي مرتب كرد. روي نمودار، ميله متناظر هر كدام از علل با همان ترتيب صعودي به نزولی رسم مي‌شود و با محاسبه جمع تجمعي درصد فراواني‌ها که بصورت یک نمودار خطی صعودی در بالای نمودار میله­ای رسم میشود، مي‌توان عللي را كه باعث بروز حدود 80% مشكلات شده‌اند تعيين كرد.

اين نمودار جهت خلاصه سازي و ارائه ارقام و اطلاعات آماري بسيار مفيد مي باشد. همچنين اين نمودار از انتقال اطلاعات بصورت شفاهي يا بصورت گزارشات متني بسيار مفيدتر و موثرتر خواهد بود. بعلاوه علل عمده و اصلي هر مسئله و نيز حجم علل اصلي و علل فرعي را مشخص مي نمايد. در نهايت نمودار پارتو جهت نشان دادن عوامل مهم از ميان عوامل جزئي كاربرد دارد.

 

5-4- نمودار هيستوگرام-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار هيستوگرام براي نشان دادن نحوه توزيع احتمالي يك فاكتور در يك دامنه معين بكار گرفته مي شود. اين نمودار مي تواند فراواني را نسبت به دامنه نشان دهد. بطور مثال اين نمودار مي تواند نشان دهد كه در كنترل 100 قطعه نمونه برداري شده،  فراواني قطعه در هر محدوده چقدر بوده است. اين نمودار همچنين تابع توزيع احتمالي يك فاكتور را به روشني نشان مي دهد.

 

5-5-  نمودار ران چارت (RUN CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

            نمودار ران چارت (روند) ابزاري است براي نمايش تغييراتي كه در طول يك دوره زماني در اطلاعات رخ مي دهد.

مراحل رسم يك ران چارت :

  • موضوع مورد بررسي (شاخص اندازه­گیری) را به درستي انتخاب كنيد.
  • داده هاي خام را تهیه نماييد.
  • زمان یا بازه زمانی تهيه داده را يادداشت نماييد.
  • مقدار اندازه گيري شده را يادداشت نماييد.
  • براي محور عمودي مقياس اندازه گيري را مشخص كنيد.
  • مقياس اندازه گيري بايد طوري تعيين شود كه محدوده شاخص اندازه­گیری را پوشش دهد.
  • محور افقي را رسم كنيد.
  • اين محور را حداقل دو برابر محور عمودي در نظر بگيريد.
  • دوره زماني مورد نظر را روي نمودار مشخص كنيد.
  • نقاط اندازه گيري شده را بر روي نمودار مشخص كنيد و آنها را به یکدیگر وصل كنيد.
  • توضيحات مورد لزوم را به نمودار اضافه كنيد. (نام محورهای عمودی و افقی، عنوان نمودار و …)
  • نقطه نظرات ثبت شده در گام دو را به نمودار اضافه كنيد.
  • میتوان جهت مقایسه نقاط نمودار با میانگین داده­ها، میانگین را بدست آورده و بصورت خطی موازی با محور افقی رسم نمود
  • نمودار را تفسير كنيد.
  • تغييرات مكاني نقاط روي نمودار را كه داراي دلايل عام بوده و يا به دليلي خاص رخ داده اند را مشخص كنيد.
  • در مورد اقدام اصلاحی تصميم بگيريد.
  • تصميماتي را كه بر اساس اين نمودار مترصد انجام آنها هستيد ، يادداشت كنيد.

مثال:

5-6-  نمودار بار چارت (BAR CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار بار چارت ابزاري است كه از آن براي نشان دادن تعداد يا مقادير دسته هائي كه به منظور مقايسه با يكديگر گروه بندي شده اند ، استفاده مي شود.

مراحل رسم يك بار چارت :

با جمع آوري داده هاي خام كار را آغاز كنيد.

  • زمانيكه داده هاي جمع آوري شده به منظور پوشش دادن كل محدوده كار كفايت مي كرد به رسم نمودار مبادرت نماييد.
  • براي دستيابي به يك بار چارت ايده آل بهتر است داده ها را در يك دوره زماني طولاني مورد بررسي قرار دهيد.
  • نموداري رسم كنيد كه محور عمودي آن بر مبناي تعداد يا اندازه بوده و بر محور افقي نمودار دسته هاي مورد مقايسه قرار داشته باشد.
  • مقادير و اندازه هاي هر يك از دسته ها را به صورت يك ستون (BAR) بر روي نمودار مشخص كنيد.
  • مفيد است كه اصل داده هاي جمع آوري شده را نيز به نمودار پيوست كنيد. برخي از اوقات لازم است داده ها مجددا مرتب شوند.

5-7-  نمودار پاي چارت (PIE CHART) -دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار پاي چارت ابزاري است براي نمايش جزء به كل يك پارامتر كه در يك دوره زماني  اتفاق مي افتد. مراحل  رسم يك نمودار پاي چارت به شرح زیر میباشد:

  • داده هاي خام را جمع آوري كنيد.
  • با استفاده از تناسب مقدار جزء به كل را به درصد تبديل كنيد
  • كل دايره را 100 % در نظر ميگيريم.
  • جزء مورد نظر را به صورت قطاعی از دایره که مساحت آن متناسب با درصد جزء مورد نظر است نشان می­دهیم.
  • عنوان و درصد هر جزء را کنار آن می­نویسیم.
  • توضیحات لازم را به نمودار اضافه می­نماییم.

5-8-  نمودار وابستگي(همبستگی)-دستورالعمل فنون حل مسئله

نمودار وابستگي ابزاريست براي سنجش ارتباط بين دو عامل که مراحل رسم آن به شرح زیر می­باشد

  • موضوع مورد بررسي را بدرستي انتخاب نماييد .
  • داده هاي خام  عوامل ( علت – معلول ، علت – علت ديگرو…) را ليست نماييد .
  • محور افقي و عمودي نمودار را با مقياس مناسب رسم نماييد.
  • نقاط را روي نمودار پيدا كنيد.
  • ارتباط خطي بوجود آمده را تفسير نماييد.

مثال: (در مجموعه اصلی قابل نمایش است)

5-9- توفان فكري-دستورالعمل فنون حل مسئله

            توفان فكري روشي است براي واداشتن گروهي از افراد به ارائه بسياري نظرات در مدت زماني كوتاه . اين روش ظاهرا ساده و آسان است اما نياز به تمرين زيادي دارد تا بتوان در آن مهارت يافت .

قانون اول: هيچ گونه انتقادي نبايد از هيچ نظري كه در خلال جلسات ارائه مي‌گردد صورت پذيرد . قانون انتقاد ممنوع حكم مي‌كند كه قضاوت در مورد نظرات را تا بعد از جلسه به تعويق اندازيم . البته اين قانون نه تنها شامل گفتارها بلكه حركات و افعال غير كلامي نيز مي‌شود . بعلاوه انتقاد نسبت به افكار خود و خودسانسوري شايد بزرگترين نوع انتقاد به شمارمی رود .

قانون دوم : پرسه زني خيال و به اصطلاح با دنده خلاص رفتن ، يعني زماني كه مغز ما آزاد پرسه مي‌زند . قانون پرسه زني خيال ما را به بروز دادن نظرات اتفاقي كه داريم تشويق مي‌كند .

قانون سوم : ارائه حداكثر تعداد نظرات ممكن . توفان فكري در وهله اول بيشتر يك موضوع كمي است تا كيفي .

قانون چهارم : هر نظريه‌اي كه مطرح مي‌شود بايد بصورت مكتوب درآيد ، هرقدر هم كه ظاهرا غير عادي به نظر برسد يا حتي اگر شبيه نظر قبلي ولي به گونه‌اي ديگر بيان شود . بعلاوه بايد همه گروهها بتوانند فهرست نظرات را در همان حالي كه روي هم انباشته مي‌شود ، مشاهده كنند .

قانون پنجم : تكوين نظرات قبل از ارزيابي آنها . اين فرآيند تضمين مي‌كند كه نظرات را پيش از آنكه واقعا فرصت فكر كردن درباره آنها داشته باشيم ، مورد قضاوت قرار نمي‌دهيم . گروههاي حل مسأله معمولا نظرات ارائه شده در جلسه توفان فكري خود را به مدت يك هفته پرورش مي‌دهند و در جلسه بعد با جزئيات بيشتر ارائه مي‌دهند .

 

دستورالعمل فنون حل مسئله-مراحل برگزاري جلسه توفان فكری

  •  مرحله اول : بازگویي و بازنويسي قوانين توفان فكري
  • مرحله دوم : نوشتن موضوع مورد بحث جلسه بصورت سئوالي با عبارت چه راههايي وجود دارد تا …؟ اين كار باعث مي‌شود گروه توجه خود را تا آخر روي موضوع مورد بحث متمركز سازد .
  • مرحله سوم : شروع جريان ابراز نظرات . بعضي گروهها شيوه چرخشي بر اساس نوبت را استفاده مي‌كنند و اگر كسي نظري نداشت مي‌گويد از من بگذريد ، اما بيشتر گروهها از شيوه غير منظم و بدون نوبت استفاده مي‌كنند . توجه به اين نكته مهم است كه همه بايد مشاركت كنند .
  • مرحله چهارم : ثبت نظرات و قراردادن فهرست نظرات در معرض ديد همه .
  • مرحله پنجم : تكوين نظرات . بهترين راه براي اين كار چسباندن فهرست نظرات در جايي از محل كار است . تا ساير افراد كه عضور گروه نيستند بتوانند ازكار گروه مطلع و حتي در صورت تمايل نظرات شخصي خود را به فهرست اضافه نمايند .
  • مرحله ششم : شروع فرآيند ارزيابي . معمولا ارزيابي در جلسه بعد صورت مي‌گيرد . بهترين راه اجراي مرحله ارزيابي ، شروع با دسته بندي نظرات بر اساس موضوع است قبل از اينكه موردي رد شود . سپس مي‌توان پيشنهاد اعضا براي مشخص كردن نظرات برتر را دريافت كرد .

توجه: در مورد استفاده از ديگر فنون آماري در فعاليتهاي مختلف شركت منعي وجود نداشته و اين فنون مي توانند در هر موقعيتي در جهت ساده سازي و تفهيم بهتر اطلاعات و توسط هريك از پرسنل شركت، مطابق همين دستورالعمل مورد استفاده قرار بگيرند.

نظرات شما:

0 بررسی
0
0
0
0
0

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دستورالعمل فنون حل مسئله”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *