دستورالعمل محاسبه و تحلیل هزینه های کیفیت

1- هدف تحلیل هزینه های کیفیت

هدف از تدوين اين دستورالعمل شناسايي و تحت كنترل قراردادن کلیه هزينه هاي كيفيت در شرکت مي‏باشد.

2- دامنه كاربرد تحلیل هزینه های کیفیت

دامنه اين دستورالعمل شامل كليه عوامل هزينه مؤثر بر كيفيت مشمول نظامنامه كيفيت شرکت مي‏باشد.

3- مسئوليت و اختیارات در تحلیل هزینه های کیفیت

مسئوليت تهيه گزارش هزينه هاي كيفيت و كاربرد صحيح اين دستورالعمل برعهده مدير مالي مي باشد و كليه مديران واحدها در ارتباط با گزارش اطلاعات مربوط به هزينه هاي واحد خود ملزم به همكاري مي‏باشند.

4- تعاريف و اصطلاحات در تحلیل هزینه های کیفیت

مطابق با استاندارد ISO 9000: 2000 و استاندارد ISO/TS 16949: 2002 مي باشد

5- روش كار، مراحل اقدام و گام های تحلیل هزینه های کیفیت

1-5- كليات:

هزينه هاي  كيفيت شامل چهار بخش اساسي ميباشد ، بخش اول : شـامل هزينه هاي پيشگيرانه ميباشد بخش دوم : شامل هزينه هاي ارزيابي بوده بخش سوم : شامل هزينه هاي شكست داخلي ، بخش چهارم : شامل هزينه هاي شكست خارجي ميباشد .

1-1-5- هزينه هاي پيشگيرانه :

شامل هزينه هايي ميباشد كه از طريق آنها ميتوان از بروز ضايعات جلوگيري نموده  و عوامل اصلي ايجاد كننده آن را شناسايي كرد. براي اين منظور ميتوان از اقدامات و فعاليتهاي پيشگيرانه در چارچوب تضمين كيفيت استفاده كرد. هزينه‌هايي كه در زير مجموعه هزينه هاي پيشگيري قرار مي‌گيرند عبارتند از:

• 1- آموزش: شامل هزينه هاي كليه خدمات مربوط به دوره هاي آموزشي و كارآموزي براي ايجاد نظام تضمين كيفيت ميباشد .
• 2- كليه فعاليتها در ارتباط با استقرار نظام تضمين كيفيت: شامل هزينه‌هايي است كه در واحد تضمين كيفيت براي امور مستند سازي /طراحي و استقرار نظام تضمين كيفيت و همچنين برگزاري كميته راهبري و كميته بازنگري مديريت  و… صرف ميشود.
• 3- كنترل ابزارهاي پايش و اندازه‌گيري: شامل هزينه هاي سرويس كاليبراسيون و نگهداري خارجي و داخلي ميباشد .
• 4- كنترل فرآيند: شامل هزينه هايي براي پياده كردن سيستم MSA,SPC, و تعيين معيارهاي پذيرش محصول ميباشد .
• 5- هزينه هاي طراحي محصول يا فرآيند APQP/SQA و  FMEA
• 6- هزينه هاي بازنگري طرحهاي جديد و كليه آزمايشات قبل از توليد انبوه
• 7- هزينه هاي اقدامات پيشگيرانه منتج از داده هاي كيفيت
• 8- هزينه‌هاي ارزيابي و ارتقاء تأمين كنندگان
• 9- مميزي‏هاي داخلي

2-1-5- هزينه هاي ارزيابي:

• 1- بازرسي محصول نهايي: كه شامل هزينه هاي صرف شده براي تست و بازرسي محصول نهائي ميباشد .
• 2- بازرسي هاي حين توليد: كه شامل هزينه هاي بازرسي حين توليد ميباشد .
• 3- بازرسي مواد اوليه: كه شامل هزينه هاي صرف شده جهت مواد اوليه و اقلام ورودي ميباشد .
• 4- مواد و خدمات مصرف شده: شامل كليه مواد و تجهيزات و حتي خدماتي ميشود كه در زمان ارزيابي استفاده ميگردد.
• 5- آديت محصول و آديت فرايند
• 6- آزمايشات: شامل هزينه هايي كه جهت آزمايشات چه داخل سازمان و چه خارج سازمان پرداخت ميشود .
• 7- تجهيزات بازرسي و آزمون: شامل هزينه هايي است كه جهت خريد تجهيزات بازرسي و آزمون صرف مي‏گردد.

3-1-5- هزينه شكست داخلي

• 1- نقصان يا خرابي (ضايعات): شامل اقلامي است كه نميتوان روي آنها دوباره كاري انجام داد .
• 2- دوباره كاري: شامل اقلامي است كه ميتوان آنها را با انجام كار مجدد بهبود داد و هزينه هايي كه به منظور مونتاژ و دمونتاژ و فعاليتهاي مجدد انجام ميگيرد .
• 3- طراحي مجدد: شامل كليه هزينه‌ها و زماني است كه بابت طراحي مجدد و  گرفتن تأييد از مشتري ميباشد.
• 4- هزينه توقف خط توليد و عقب افتادگي
• 5- بررسي و آناليز علل خرابي و اقدامات اصلاحي: شامل كليه هزينه هايي است كه صر ف خريد و تعمير و اصلاح ابزار اندازه‌گيري ميشود .
• 6- هزينه‌هاي حمل اضافي محموله به مشتري:‌ كه شامل هزينه‌هاي حمل اضافي محموله بيشتر از دفعات توافق شده با مشتري مي‌باشد.
• 7- هزينه تعميرات

4-1-5- هزينه شكست خارجي

كليه واحد ها براساس تقسيم بندي كارهاي موجود و فعاليت در زمينه كيفيت اقدام به پر كردن فرم گزارش عملكرد در ارتباط هزينه هاي  كيفيت )FA-FO-FR-0002( مينمايد اين فرم براي سهولت ميتواند بصورت روزانه نيز تكميل شود  ولي گزارش آن بصورت ماهانه به واحد مالي ارسال ميگردد .

واحــــد مالي بر اساس گزارشهاي رسيده و بصورت سه ماهه اقدام به تكميل نمودن برگ محاسبه هزينه كيفيت )FA-FO-FR-0001( مينـمايد و به كليه پارامترهاي رسيده از واحد هاي ذيربط مبلغ اختصاص داده و گزارشي براساس هزينه ها اعلام ميدارد و در آن اقدام به تعيين شاخصهايي مينمايد اين شاخصها عبارتند از:

C.O.Q

كل هزينه ها

هزينه‌هاي پيشگيري     و       هزينه‌هاي ارزيابي       و       هزينه‌هاي شكست داخلي        و     هزينه‌هاي شكست خارجي

C.O.Q                         C.O.Q                              C.O.Q                                   C.O.Q

و بر اساس شاخصهاي بدست آمده و هزينه هاي مختلف اقدام به تهيه گزارش وتحليل شاخص براي ارائه به مديريت عامل مي‏كند.

6- مدارك ذيربط تحلیل هزینه های کیفیت

• گزارش عملكرد در ارتباط با هزينه‏ هاي كيفيت FA-FO-FR-0002
• برگ محاسبات هزينه كيفيت )FA-FO-FR-0001(